Yaşam

Sahipsiz Türbe: Türba Spi!..

Diyarbakır’da Sur içinde lüks villalar yanında unutulmaya terk edilen Türba Spi, yıkılmaya yüz tuttu.

Türba Spi, ismini her daim dış cephesinin kireçle badana edilmesinden aldı. Sur insanı tarafından saygı gösterilen bir türbe oldu.

Halk, bu türbenin savaşta yaralanıp şehit düşen bir sahabiye ya da askere ait olduğunu biliyor. Kimi türbede yatanın çevredeki bir âlim olduğu düşüncesinde.

Küçük, dar bir odada, ayak ucunda dikili bir ağaç yer alan kabir, muhtemelen bir tarikat ehline ait. Çoğunlukla önemli isimlere ait kabirlerde sonradan yapılan türbelerde ağacın da türbe içinde kesilmeden yer aldığını görmek mümkün.

Sur olaylarında zarar gören yüzlerce yapı oldu. Türba Spi, bu olayların merkezinde olmasına rağmen bir zarar görmedi.

Son yıllarda kentsel dönüşüm ile başlayan, her yerde biten villalar ve çevreleri için düzenlemeler yapıldı.

Böyle özetliyor, Türba Spî için düşüncelerini Araştırmacı- Yazar Mehmet Ali Abakay.

Aynı zamanda gazetemiz köşe yazarı olan Mehmet Ali Abakay, ” Bu türbe yıkılmamışsa, eski halini koruyorsa ve halen hürmet görüyorsa bunda bir hikmet aramak lazım.

Etrafta olan harcamalar, Suriçi Toledosu için yapılmakta.

Araştırmacı olarak bize düşen tespitleri yapmak ve ileride konuyla ilgili olanlara şehrin canlı hafızasını oluşturmaya katkı sunmaktır.

Şehir Araştırmaları Merkezi çalışmalarımızda seksen bir il arasında Diyarbakır’ın ayrı bir yeri vardır. Bu merkezin bir önemli bölümü de ” Diyarbekir Şehir Araştırmaları Merkezi “.

Gayemiz, şehrin tüm değerleri ile bilinmesini sağlamaktır.

Bu araştırmalarımız daha çok Diyarbakır için Sur kaynaklı. Diğer merkez ilçelerin tarihî özellikleri yok, hükmünde.

Türbâ Spî, bu yönüyle ilgi alanımız içinde.

Eleştirimiz, bu küçük bir oda hükmünde yerin onarılmaması, çatısının tamiratının yapılmaması üzerine.

Yeni yapılaşma iyi mi kötü mü tartışmasına girmiyoruz.

Eleştirdiğimiz husus, etrafta yapılan çalışmalardan bu türbenin göz ardı edilmiş olma durumu.

Çok defa gidip incelediğimiz, hakkında kaynaklarda fazla bilgiye rastlanmayan mekânın, halkın vermiş olduğu kıymet ve değer sebebiyle bir hafta içinde görünen mezbelelik, utanç verici durumdan kurtarılmasıdır.

Gözlerin kendisince güzel olanı aradığı ortamda bu derecede unutulmuş, terk edilmiş bu mekânın farkına varmaması biz şehirle ilgilenen, değerlerine sahip çıkmaya çalışan araştırmacıları üzer, doğrusu.

Mülkiyeti hangi kuruma bağlı olduğunu bilmediğimiz  ortada kalan Türba Spi, acilen onarılması gereken bir mekândır.

Daha önce Sur’da ikâmet edenlerin nazarında hatırı sayılır olmaya devam eden türbenin sac olan çatı kısmı kullanılamaz halde. Kapısı ve pencereleri değişmeli. Dört duvardan oluşan mekan yıkılarak yapılmalı. Etrafında bir tabelanın olmadığı türbenin bulunduğu sokak, eskiden ismini taşırdı.

Türba Spi’ye yakın olan bir alanda yirmi civarında, sokak yanında yer alan yüksekçe, etrafı taşla örülü mezarlık askerî mezarlık mevcut değil.

Bu tür çalışmalar yapılırken bu incelikler, araştırılmamış, belki bilinmiyor ya da gereksiz görülmüş.

Daha önce yaptığımız araştırmalar oldu. 1995-2014 arası. Her sokağını adeta fotoğrafladığımız Suriçi’nden  kalan sadece hatıralar oldu. Buradaki yapılaşma siyasî- ekonomik bir yapıda. Bu alanda harcanan meblağı konuşmuyoruz. Elde edilen ticarî kazançlar, ilgimizin dışında. Fatih Paşa Cami ve Sur Kaymakamlığının buluştuğu noktanın aşağısında bulan TÜRBA SPİ’nin onarılması gerektiğini, onarılmadığı takdirde hayırseverler tarafından onarımının mümkün olduğunu belirtiyoruz, sadece.”(Güneydoğu Güncel)

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu