İran’da Kürtçe ders veren aktivist Zara Mohammedi’ye 5 yıl hapis
İran’ın Doğu Kürdistan bölgesine bağlı Sine kentinde Kürtçe öğrettiği için yargılanarak hapis cezası alan Zara Muhammed, bugün teslim oldu.
Sivil toplum kuruluşları, İran Kürdistan Eyaleti’nde Kürtçe ders veren aktivist ve öğretmen Zara Mohammedi’nin 5 yıl hapse mahkum edilmesi üzerine uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.
İran’ın Doğu Kürdistan Bölgesi’ne bağlı Sine kentinde Kürtçe dersler verdiği için yargılanan Zara Muhammedi’nin aldığı 5 yıl hapis cezası Şubat 2021’de onanmıştı. Zara Muhammed, bugün teslim oldu.
Sanandaj’daki mahkemede yargılanan Kürt aktivist ve Kürt öğretmen Zara Mohammadi, İran İslam Cumhuriyeti yargısı tarafından 10 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ekim 2020’de, Yargıç Mustafa Tayari başkanlığındaki Sanandaj Temyiz Mahkemesi, Mohammadi’nin 10 yıllık hapis cezasını gözden geçirdi ve cezayı 5 yıla indirdi. Mohammadi, 8 Ocak 2022’de Kürdistan Eyaleti, Sanandaj’daki kadın hapishanesinde beş yıllık hapis cezasına başlamak için teslim oldu.
’10 YILDIR GÖNÜLLÜ OLARAK KÜRTÇE DERS VERİYOR’
Sivil toplum kuruluşu olan Nojin’in yönetim kurulu üyesi ve gönüllü Kürtçe öğretmeni olan Zara Mohammadi, 23 Mayıs 2019’da memleketi Sanandaj’da gözaltına alınmış ve Kürt muhalefet partileriyle çalışmakla suçlanmıştı. İran’daki Hengaw İnsan Hakları Örgütü Yönetim kurulu Üyesi ve gazeteci Arsalan Yarahamadi’ye göre 30 yaşındaki Zara Mohammedi, Kürdistan Eyaleti’ndeki Kürtlerin sivil, sosyal ve kültürel hakları için kampanya yürütüyor ve 10 yıldır Sanandaj ve çevre köylerde gönüllü olarak Kürtçe ders veriyor.
Mohammedi ve avukatlarının, ‘Kürt muhalefet partileriyle ilişkili’ olduğu yönündeki suçlamaları reddettiğini belirten Yarahamadi, Mohammedi’nin de diğer Kürtçe ders veren Kürt aktivistler gibi cezalandırılmak istendiğini söyledi.
‘KÜRTÇE DERS VERDİ, ‘DEVLETE KARŞITI’ OLARAK SUÇLANDI’
Yarahamadi, şu bilgileri paylaştı: “Mohammedi gözaltına alınmasından 7 ay sonra, 2 Aralık 2019’da 700 milyon toman kefaletle serbest bırakıldı. 14 Temmuz’da Zara Mohammadi’ye avukatı Dr. Abdullahi aracılığıyla, Sanandaj Devrim Mahkemesi’nin kendisini ‘devlet karşıtı grup’ kurmak suçundan 10 yıl hapis cezasına mahkum ettiği bilgisi iletildi. Ancak Mohammadi ve avukatı, iddialara şiddetle karşı çıktı. Avukat Abdullahi, kuruluşunda yer aldığı ve yönetim kurulu üyesi olarak aktif olduğu Kürt sivil toplum kuruluşu Nojin dışında Zara Mohammadi ile ilişkilendirilebilecek başka bir kuruluş bulunmadığını söyledi.
ANA DİL HAKKIN ANAYASADA VAR ANCAK DERS VERMEK YASAK
İran’daki Kürdistan Eyaleti dahil olmak üzere bir çok eyalette ana dil hakkı anayasada tanınıyor. Ancak anayasada yer almasına rağmen Kürtçe eğitim verilemediğine dikkat çeken Yarahamadi, “Gönüllü olarak Kürtçe ders veren Kürtçe öğretmenler ve aktivistler cezalandırılıyor. Kürtçe ders verdiği için tutuklanan araştırmacı Mojgan Kavoosi, 20 ay tutuklu kaldıktan sonra Karaj cezaevinden 4 gün önce serbest bırakıldı” dedi.
“İran’da Kürdistan Eyaleti var ve buna rağmen Kürtçe yasak mı?” sorusunu yönelten Yarahamadi, şu açıklamayı yaptı: “İran Anayasasının 15’inci maddesinde, ‘İran halkının resmi ve ortak dili ve yazısı Farsça’dır. Ancak mahalli ve kavmi dillerden basında ve kitle haberleşme araçlarında yararlanma ve okullarda bunun edebiyatının öğretilmesi Farsça’nın yanında serbesttir’ deniliyor. Ancak 43 yıldır bu uygulanmıyor. 1979’dan beri yasak. Sadece Kürdistan Eyaleti’nde değil, her yerde yasak. Bu yüzden Kürt aktivistler, kendi anadillerine sahip çıkmak için gönüllü olarak ve bağışlarla çocuklara Kürtçe ders veriyor. Bu yüzden de sürekli cezalandırılıyorlar” dedi.
NE OLMUŞTU?
Hengaw İnsan Hakları Örgütü tarafından yapılan yazılı açıklamada, Kürtçe öğretmeni Zara Muhammedi’ye, Sine 4. Soruşturma Mahkemesi tarafından 5 yıl hapis cezası verildiği belirtilmişti.
Açıklamada, Nujin Derneği Sosyal ve Kültür Komisyonu Üyesi Zara Muhammedi’ye Sine Mahkemesi tarafından istenen 10 yıl hapis cezasının 5 yıla düşürülerek onandığı kaydedilmişti.
Mahkeme, kent merkezi ve köylerde açtığı kurslarda halka Kürtçe dil dersleri veren Zara Muhammedi’yi “İran’ın ulusal güvenliğini tehlikeye atmak”la suçlamıştı.
2021’in Temmuz ayında 10 yıl hapis cezasına çarptırılan Zara Muhammedi’yle ilgili mahkeme kararı, Doğu Kürdistan’da büyük tepkiye neden olmuştu.
23 Mayıs 2019’da tutuklanan Zara Muhammedi, 6 ay 10 gün tutuklu kaldıktan sonra 12 Aralık 2019 tarihinde 700 milyon tümen kefaletle serbest bırakılmıştı.
Nujin Derneği’nden yapılan açıklamada ise, “Zara Muhammedi baskı altında olup hiçbir siyasi parti ve grupla ilişkisi bulunmamaktadır. Tek suçu çocuklara Kürtçeyi öğretmek” ifadeleri kullanılmıştı.
Nujin Derneği’nin kurucularından olan Zara Muhammedi dernek bünyesinde Sine kent merkezi ve köylerde açtığı kurslarda 10 yıl boyunca Kürtçe dersler vermişti.
