ABD Başkanı Joe Biden, Çinli mevkidaşı Xi Cinping’e Ukrayna savaşında Rusya’ya ekipman desteği vermenin sonuçları olacağı konusunda uyarıda bulundu.
Yaklaşık 2 saat süren telefon görüşmesinde her iki tarafın krizde diplomatik çözümün gerektiğini vurguladığı belirtildi. Başkan Biden’ın görüşmede ABD ve müttefiklerinin Rusya’ya Ukrayna işgali sebebiyle bedel ödetme çabalarını ayrıntılı şekilde anlattığı kaydedildi.
Beyaz Saray, Biden ve Xi’nin bugün yaptığı ve yaklaşık 2 saat süren video konferans görüşmesinin ardından yazılı açıklama yaptı.
Beyaz Saray sözcüsü Jen Psaki de düzenlediği günlük basın toplantısında Biden-Xi görüşmesinin Çin liderinin Rusya’ya yardım etmemesi konusunda ikna etmek amacıyla birtakım teşviklerin verilmesiyle ilgili olmadığını vurguladı.
Sözcü Jen Psaki, Başkan Biden’ın Çin’in Rusya’yla yakın ilişkilerini önümüzdeki hafta Avrupa’ya yapacağı ziyaret sırasında müttefiklerle görüşeceğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Biden yönetiminin Çin’in Rusya’ya Ukrayna’da kullanılmak üzere doğrudan askeri ekipman yardımı yapmayı değerlendirdiğinden endişe ettiğini söylemiş, Pekinse bunu reddetmişti.
Washington Çin’in Rusya’ya Batı ülkelerinin uyguladığı ekonomik yaptırımları delmesi için yardım etmesi olasılığından da kaygılı.
Xi: ‘‘Ukrayna krizi görmek istediğimiz türden bir durum değil’’
Çin bugüne kadar yaptığı açıklamalarda Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü vurgulamış ancak Rusya’nın Ukrayna’daki eylemlerini işgal olarak nitelemekten kaçınmıştı.
Pekin Rusya’nın meşru güvenlik kaygılarının olduğunu ve bu kaygıların giderilmesi gerektiğini belirterek krize diplomatik çözüm bulunması çağrısı yapmıştı.
Çin devlet televizyonu da Xi Jinping’in görüşmede Biden’a Ukrayna’da yaşananlar gibi çatışma ve anlaşmazlıkların kimsenin çıkarına olmadığını söylediğini bildirdi.
Devlet televizyonuna göre Xi, ‘‘Ukrayna krizi görmek istediğimiz türden bir durum değil’’ dedi.
Ukrayna halihazırda sorunlu olan ABD-Çin ilişkilerinde yeni bir cephe daha açmış durumda. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan hafta başında Roma’da Çin’in üst düzey dış politika danışmanı Yang Jiechi ile yedi saat süren görüşmede Rusya’nın Ukrayna işgalini ve başka konuları ele almıştı.
ABD ve Çin dünyanın en büyük iki ekonomisi. Washington iki ülke arasında yeni bir soğuk savaşın yaşanmasından endişe ediyor ve bunun yerine ilişkilerin rekabet içinde varlık göstermesini istiyor.
Çin uçaksavar gemisi Tayvan Boğazı’ndan geçti
Biden-Xi görüşmesinden saatler önce Tayvan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Çin’e ait uçaksavar gemisi Shandong’un Cuma günü Tayvan Boğazı’ndan geçtiği belirtildi. Reuters’ın haberine göre bu sırada ABD’ye ait bir destroyer, Çin gemisini takip etti.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian ise geminin rutin bir eğitim programında olduğunu ve iki lider arasındaki görüşmeyle ilişkilendirilmemesi gerektiğini söyledi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Başkan Biden’ın Çin lideri Xi Jinping’e ABD’nin Tayvan konusunda politikasının değişmediğini ilettiği belirtildi.
Xi, Biden’a bu konunun Çin-ABD ilişkilerini olumsuz etkilememesi için dikkatle ele alınması gerektiğini söyledi.
Çin basınına göre Xi, Biden’a ABD’de bazılarının Tayvan’daki bağımsızlık yanlısı güçlere yanlış sinyaller gönderdiğini ve bunun çok tehlikeli olduğunu söyledi. Xi, ‘‘Tayvan sorunu düzgün bir şekilde ele alınmazsa, iki ülke ilişkileri üzerinde yıkıcı bir etkisi olacaktır’’ dedi.
Çin Tayvan üzerinde hak iddia ediyor ve ada yakınlarında askeri faaliyetlerini yoğunlaştırmış durumda. Bu da Taipei ve Washington’da Pekin’in de Rusya örneğini takip ederek güç kullanabileceği endişelerini beraberinde getirdi.
Tayvan’ı ayrılıkçı bir Çin eyaleti olarak gören Pekin, gerekirse güç kullanarak Tayvan’ı merkeze bağlamayı umuyor. Bu konu ABD ile ilişkilerdeki en hassas noktalardan birini oluşturuyor.
