Hasankeyf’te bulunan su kanalı 800 yıllık çıktı

Batman’ın Hasankeyf ilçesinde bulunan altı kilometre uzunluğundaki su kanalının 800 yıllık olduğu ortaya çıktı.

Batman’ın Hasankeyf ilçesine 2021 yılında kazı çalışmaları için görevlendirilen Artuklu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Zekai Erdal ve ekibi, yaptıkları yüzey araştırmasında altı kilometre uzunluğunda olan su kanalı tespit etti.

Doç. Dr. Erdal, 800 yıllık olan kanalın en büyük özelliğinin ise suyun kapiler kuvvet denilen yöntemle ince borularla yukarı taşınması olduğunu söyledi.

DHA’nın haberine göre, Hasankeyf’in Artukluların başkenti olarak kurulduğunu belirten Doç. Dr. Erdal, şunları söyledi:

“Dicle Nehri’nin bulanık ve çamurlu akmasından dolayı çevreden tatlı su ihtiyacı karşılanıyordu. Bunun için Artuklular döneminde şehre altı kilometre mesafedeki dağlık alandan tatlı su alınarak yer yer topoğrafik yapıya uygun bir şekilde dehliz şeklinde tüneller veya açık alanda kayanın oyulması ile elde edilmiş kanal veya kagir örme duvar kanallar yapılarak kaleye su getirilmiştir. “Bu kanalın özelliği ise suyu, kaynağından kaleye ulaştırma noktasında suyun debisi, arazinin topoğrafik yapısı ve eğimi kullanılmış. Bunun haricinde ise alçak seviyeden yüksek seviyeye suyun çıkarılması noktasında bize bilgiyi 1280 yılında bölgeye giden İbn-i Şeddad vermektedir.”

Yazar İbn-i Şeddad’ın, kalenin doğusundan bir alandan alınan suyun kale meydanına kadar nakledildiğinden bahsettiğini belirten Erdal, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu ise özellikle Şap Vadisi gibi bir vadi üzerinden muhtemelen bir köprü veya buna benzer bir sistem kurularak su alçak seviyeden yüksek seviyeye çıkarılmıştır ki bunun için muhtemelen kapiler su kuvveti dediğimiz ince borulardan faydalanılarak dönemin künk borularıyla kaleye su çıkarmış olmalarıdır. Bu bağlamda 1330’lu yıllarda Eyyubiler döneminde Hasankeyf’te yapılan su kanalı, bunun aslında Artuklular döneminde yapıldığını göstermesi açısından önemlidir.”

Hafta sonlarında yüzey araştırması yaptıklarını söyleyen Doç. Dr. Erdal, “Arazide yüzey araştırması tarzında çeşitli etkinlikler gerçekleştirdik. Bu etkinlik çerçevesinde kanalı tespit ettik. Bu kanal aslında yöre halkı tarafından bilinen bir kanal ancak kanalın yapılan arşiv çalışmalarında, Artuklular dönemine ait olduğu anlaşılıyor.” dedi. 

Doç. Dr. Erdal’ın aktardığına göre, ilk defa Artuklular döneminde yapılan bu kanal sistemi daha sonra Eyyubiler döneminde farklı yerlerden getirilen kanallarla Hasankeyf’in su ihtiyacını karşıladı.