Yıkıcı Los Angeles yangınlarının nedenine dair bilinenler: Kaza mı, kundaklama mı?
Yetkililer olayın nedenlerini araştırırken Kaliforniya itfaiye yetkililerine göre, daha geniş alanda en az beş yangın sürüyor.
ABD’nin Kaliforniya eyaletinin Los Angeles şehrinde şiddetli rüzgarlarla büyümeye devam orman yangınlarında 11 kişi hayatını kaybedip, 10.000’i aşkın ev ve bina kül olurken, alevlerin neden ve nasıl başladığı sorusu gündemde.
Euronews’in haberinde, yetkililer bir yandan yangın bölgesi içinde kalan yaklaşık 60.000 yapıyı tahliye etme çabalarını sürdürürken, bir yandan da yangının olası nedenlerine dair araştırmalara devam ediyor.
ABD Ulusal Yangın Koruma Birliği’ne göre, ülkedeki yangınların en önemli kaynağı yıldırımlar. Ancak araştırmacılar, bu olasılığı eledi. Zira Doğu Los Angeles County’de başlayan ve yüzlerce evi de yok eden yangının çevresindeki arazide yıldırım düştüğüne dair bir rapor yoktu.
En sık rastlanan diğer iki neden ise kasten çıkarılan yangınlar ve elektrik hatlarından kaynaklanan alevler. Ancak henüz resmi bir kundaklama belirtisi bulunamazken, elektrik hatlarından kaynaklanan bir arıza da tespit edilemedi.
Delil saklama şüphesi
Eyalet tarihinin en büyük yangınlarından biri olan 2017 Thomas Yangını, şiddetli rüzgar sırasında birbirine temas eden Güney Kaliforniya Edison elektrik hatları tarafından tetiklenmişti. O yangın iki kişiyi öldürmüş ve 1.140 kilometrekareden fazla alanı kömürleştirmişti.
Pasifik Palisades veya Eaton Yangını adı verilen son yangın ise Southern California Edison elektrik şirketinin hizmet verdiği Pasadena yakınlarındaki tepelerde başladı.
Firma, ekipmanlarının yangının başlamasında rol oynadığına dair herhangi bir ipucu almadıklarını ancak sigorta şirketlerinin avukatlarından delil saklama ihbarları aldıklarını bildirdi.
Bu ihbarların ardından firma “aşırı tedbir” durumuna geçti ve hazırladıkları raporu eyalet yetkililerine iletti.
Raporda, “Yangının bildirilen başlangıç saatinden önceki 12 saat boyunca bölgeden geçen enerjili iletim hatlarına ait elektrik devresi bilgileri üzerinde yaptığımız ön analiz, yangının bildirilen başlangıç saatinden bir saatten fazla süre sonrasına kadar herhangi bir kesinti veya elektriksel ya da operasyonel anormallik göstermedi,” ifadeleri yer aldı.
Bir kişi gözaltında
Perşembe günü öğleden sonra, yerel sakinlerin yeni bir yangın çıkarmaya çalıştığından şüphelenerek ihbarda bulunması üzerine bir erkeğin gözaltına alındığı bildirildi.
Polis, sanığın denetimli serbestlik şartlarını ihlal etmekle suçlandığını, ancak kundakçılıkla suçlanması için yeterli sebep bulunmadığını ve soruşturmanın sürdüğünü söyledi.
Yetkililer boşaltılan bölgelerde yağmalamayı önlemek için şehrin bazı bölgelerine Ulusal Muhafız birliklerinin konuşlandırıldığını ve yağma şüphesiyle 20 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.
Yıldırım, kundaklama ve elektrik hatları en sık görülen nedenler olmakla birlikte, moloz yanması ve havai fişekler de yaygın nedenler arasında. Ancak yangınların çıkmasında kazalar da dahil olmak üzere pek çok neden rol oynayabilir.
Örneğin 2021’de bir çiftin cinsiyet belirleme partisi, yaklaşık 90 kilometrekarelik bir alanı küle çeviren, beş evi ve 15 binayı yok eden ve Charlie Morton adlı bir itfaiyecinin hayatına mal olan büyük bir yangına yol açmıştı.
İklimsel sebepler
Bu arada ABD olağanüstü kurak bir dönemden geçiyor. Los Angeles şehir merkezi ekim ayından bu yana yalnızca 0,4 santimetew yağmur alırken, Santa Ana rüzgarları olarak bilinen güçlü açık deniz rüzgarları, orman yangınları için uygun koşullar yarattı.
Ulusal Hava Durumu Servisi’ne göre, Santa Ana rüzgarları Güney Kaliforniya’nın dağları boyunca doğudan batıya doğru esiyor. Rüzgarlar yıkımın ölçeğinden de sorumlu olabilir.
CBS News’e göre, hava tahmincileri perşembe gecesi yeni bir “geleneksel Santa Ana rüzgar olayının” gerçekleşeceği konusunda uyarmış.
Uzmanlar iklim değişikliğinin de arka plan koşullarını değiştirdiğini ve bu tür yangınların çıkma olasılığını artırdığını söylüyor.
BBC’ye göre Kaliforniya da dahil olmak üzere ABD’nin batı bölgelerinin büyük bölümünde, iki yıl önce sona eren ve onlarca yıl süren bir kuraklık yaşandı ve bu durum bölgeyi savunmasız hale getirdi.
Geniş bir alanda en az beş yangın sürüyor
Kaliforniya itfaiye yetkililerine göre, daha geniş alanda en az beş yangın sürüyor. BBC, o yangınları şu şekilde sıraladı:
Palisades: Salı günü çıkan ilk yangın ve bölgedeki en büyük yangın. Lüks Pacific Palisades mahallesi de dahil olmak üzere büyük bir alanı yaktı. Cumartesi sabahı itibarıyla yüzde 8 oranında kontrol altına alındı.
Eaton: Los Angeles’ın kuzey kesimini vurdu ve Altadena gibi şehirleri de yaktı. Bölgedeki ikinci en büyük yangın. Yüzde 3’ü kontrol altına alındı.
Hurst: San Fernando’nun hemen kuzeyindeki yangın salı gecesi başladı. Yangının yüzde 70’i kontrol altına alındı.
Lidia: Los Angeles’ın kuzeyindeki dağlık Acton bölgesinde çarşamba öğleden sonra patlak verdi. Yetkililer yüzde 98 oranında kontrol altına alındığını söylüyor.
Kenneth: Bu yeni yangın perşembe günü Los Angeles ve Ventura ilçelerinin sınırında çıktı. Yetkililer, yangının ilerlemesinin durdurulduğunu ve hiçbir yapının hasar görmediği, yangının yüzde 50 oranında kontrol altına alındığını söylüyor.
Archer: Yangın cuma günü başladı ve Sesnon Bulvarı’nı, Meadowlark Bulvarı’nın kuzeyini ve Granada Hills bölgelerini yaktı. Henüz hiçbir bölümü kontrol altına alınamadı.
Son durum ne?
Los Angeles County’de, cuma günü itibarıyla yaklaşık 153.000 kişi tahliye emri altında. Birçoğu sadece taşıyabildikleri eşyalarıyla evlerinden ayrıldı.
BBC’ye göre 166 bin kişi daha tahliye uyarısı altında, yani yakında evlerini terk etmek zorunda kalabilirler.
Pasifik Palisades ve Eaton yangınlarından etkilenen bölgelerde yağma ihbarları üzerine yerel saatle 18:00’den cumartesi günü 06:00’ya kadar sokağa çıkma yasağı uygulandı.
Bu, Los Angeles tarihindeki en yıkıcı yangın olarak görülüyor. Yetkililer ölü sayısının artmasını beklerken, maddi hasarın 8 milyar doların üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.
