Sosyal medya: Influencer ekonomisi nasıl işliyor?
Markaların ürünlerini satmak ve daha fazla tüketiciye ulaşmak amacıyla tercih ettikleri influencerlar ya da fenomenler Türkiye’de hızla yayılırken şirketlerin bu alana ayırdığı reklam bütçeleri de katlanarak artıyor.
Türkiye’de 170 bin kadar influencer olduğu tahmin ediliyor. Influencerlar, 1 milyon 900 bin liraya kadar olan kazançları için gelir vergisi ödemiyor.
Reklamcılar Derneği’nin Türkiye Medya Yatırımları raporuna göre bu yılın ilk altı ayında influencer pazarlaması için şirketlerin yaptığı reklam yatırımları 1 milyar 709 milyon TL’ye ulaştı. Rakamlar bu alanda geçen yılın aynı dönemine göre 2,4 kat artışa işaret ediyor.
Türkiye’de sosyal medya kullanıcılarının nüfusa oranı yüzde 73’ü buluyor. We Are Social Dijital 2023 raporu, sosyal medya kullanan 18 yaş ve üzeri yaklaşık 59 milyon kullanıcı olduğunu gösteriyor. Kullanıcı başına aylık sosyal medya kullanımında ilk sırayı 21 saat 24 dakika ile Instagram alırken, 20 saat 54 dakika ile ikinci olan TikTok’u sırasıyla YouTube, WhatsApp ve Facebook izliyor. Rapora göre Türkiye’de sosyal medyada influencerları takip etme oranı ise yüzde 11,7.
Bu bağlamda, influencer pazarlamaya ilgi de giderek artıyor. Reklamcılar Derneği, influencer pazarlamanın 2022’den 2023’ün ilk yarısına dek yüzde 176 büyüme kaydettiğine işaret ediyor. Dijital medya alanında influencer pazarlamanın büyüme trendine devam ettiğini aktaran dernek, markaların tüketiciye ulaşmak ve dikkat çekmek için bu alana daha fazla yatırım yaptığını ifade ediyor.
170 bin influencer var
Influencer pazarlaması ajansı ve teknoloji sağlayıcısı Creatorden’in 2023 yılı raporuna göre ise Türkiye’de yaklaşık 170 bin influencer bulunuyor.
Instagramdaki influencerların yüzde 64’ünü kadın, 36’sını erkek kullanıcılar oluştururken kadın kullanıcı oranı Facebook’ta yüzde 25, TikTok’da yüzde 48 seviyesinde.
Yaşa göre incelendiğinde TikTok’taki influencerların yüzde 41,3’ünün 18-24 yaş, yüzde 38,5’inin 13-17 yaş aralığında olduğu görülürken YouTube’da ağırlık yüzde 52,6 ile 18-24 yaş aralığında. Instagram’da ise kullanım 18-24 yaş için yüzde 31,3, 25-34 yaş için yüzde 41,9 seviyesinde.
Beş milyon TL üzerinde bütçeler
Rapora göre geçen yıl markaların yüzde 35’i influencer pazarlaması için 2 milyon TL’den yüksek bir bütçe ayırdı. Markaların yüzde 18’inin pazarlama bütçesi 5 milyon TL’nin üzerinde oldu.
Creatorden’in raporu Türkiye’de faaliyet gösteren 50 civarı global ve yerel şirketle yaptığı anket sonuçlarına dayanıyor.
Anket sonuçlarına göre geçen yıl influencer işbirlikleri için en fazla kullanılan platform yüzde 97,7 ile Instagram olurken bu platformu yüzde 48,8 ile YouTube ve yüzde 46,5 ile TikTok izledi.Ankete katılan pazarlama profesyonellerinin yüzde 21’i Twitch, yüzde 14’ü Facebook ve Spotify, yüzde 11,6’sı LinkedIn üzerinden de anlaşmalar yaptıklarını belirtti.
Nasıl gelir elde ediyorlar?
Creatorden’e göre influencerlar firmalarla yaptıkları anlaşmalar dahilinde en fazla paylaşım karşılığı ücret alırken satış komisyonu, ücretsiz ürün ya da indirim kodu alanlar da var.
Ankete katılanların yüzde 82’si işbirliklerinde ödeme yolu olarak paylaşım karşılığı ücreti tercih ettiklerini belirtirken, ücretsiz ürün/servis yüzde 38, satış komisyonu yüzde 13, indirim kodu yüzde 11’de kaldı. Katılımcıların yüzde 13’ü erişim, etkileşim ve izlenmeye dayalı performans bazlı ödeme de yaptığını belirtti.
Vergilendirme nasıl oluyor?
Geçen yıldan itibaren sosyal medyada içerik üreten ve mobil uygulama geliştirenler için basit bir vergileme usulü getirildi. 26 Ekim 2021’de yürürlüğe giren 7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre 2022 itibarıyla bu işleri yapanlar, Türkiye’de kurulu bir bankada özel bir hesap açıyor ve banka bu hesaba yapılan ödemelerden yüzde 15 oranında stopaj kesintisi yapıyor. Bu kapsamda elde edilen kazançların 2022 yılı için 880 bin lirası gelir vergisinden istisnaydı. Bu tutar 2023 yılında 1 milyon 900 bin liraya çıkarıldı.
Stopaj oranı yüzde 15 olarak sabit olup 2023 yılı için 1 milyon 900 bin TL’ye kadar değişmiyor. Ayrıca bu gelirler KDV’ye de tabi olmuyor. Ancak istisnadan faydalanmak için paranın açılan özel hesaba gelmesi şart.
Vergi uzmanı Nedim Türkmen, kripto paralarla ödeme alındığında ya da transferwise, payoneer, stripe gibi uygulamalarla ile para bireysel hesaba çekildiğinde istisnadan faydalanılamadığına dikkat çekiyor.
“30-40 bin kişi inceleniyor”
Türkmen, söz konusu istisnada gelirlerin 1 Ocak 2022 tarihinden sonra elde edilmesi gerektiğine dikkat çekerek bazı sosyal medya yayıncıları hakkında daha önceki yıllara ilişkin vergi incelemelerinin olduğunu, bu kapsamda belirlenen 30-40 bin kişinin incelemesinin devam ettiğini belirtiyor. Buradan cezalar gelebileceğini dile getiren Türkmen, yeni yasayla birlikte sistemin kolaylaştırıldığı ve iyi işlediği görüşünü paylaşıyor.
Eylül 2022’de dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında, Youtube, Facebook, Instagram, Bigo Live, Twitch, TikTok, Dlive ve Scorp mecraları üzerinden yapılan analizler sonucu, 50 bin kişinin sosyal medya aracılığı ile elde ettiği gelirler üzerinden vergisel yükümlülüklerini kısmen veya tamamen yerine getirmediği tespit edildiğini duyurmuştu. Nebati, yapılan çalışmalar kapsamına giren 3 bin kişilik analizde 588 kişi için işlem başlatıldığı bilgisini vermişti.
