Papara’ya yasa dışı bahis operasyonu hakkında ne biliniyor?

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İstanbul merkezli elektronik para ve ödeme hizmetleri şirketi Papara’ya yönelik yasa dışı bahis soruşturması kapsamında 13 kişinin gözaltına alındığını duyurdu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan yapılan duyuruda da, “kullanıcıların ödeme ve elektronik para kuruluşlarındaki fonları, bankalar nezdindeki koruma hesaplarında güvence altındadır” denildi.

Sosyal medya hesabından bir açıklama yapan Bakan Yerlikaya, Papara A.Ş.’nin de aralarında olduğu 10 şirkete, şüphelilere ait banka ve kripto varlık hesaplarına, altı deniz aracına, 74 araca ve sekiz adet konuta el konduğunu açıkladı.

Mal varlıkların değerinin yaklaşık 5 milyar TL olduğu bildirildi.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca başlatılan soruşturmada şüphelilere “Yasa dışı bahis”, “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma ve Kurulan Örgüte Üye Olma”, “Suçtan Kaynaklanan Mal Varlığı Değerlerini Aklama” suçlamaları yöneltiliyor.

Yerlikaya yaptığı açıklamada, “Papara sistemlerinde ‘Yasa Dışı Bahis’ amacıyla suç geliri finansının sağlanması için vatandaşlarımız adına hesapların açılarak suçtan elde edilen para transferlerini kolaylaştırıldıkları tespit edildi” dedi.

Açıklamada MASAK raporlarında yapılan analizler sonucu, “26 bin 12 kişi adına açılan Papara hesapları üzerinden yasa dışı bahis oynatıldığı ve 12 Milyar 879 Milyon 558 bin TL işlem tutarının bulunduğu” kaydedildi.

Bu hesaplarda toplanan paraların 274 farklı hesaba aktarıldığı açıklandı.

Peki elektronik para kuruluşları nasıl çalışıyor ve denetleme nasıl sağlanıyor?

Papara hakkındaki soruşturmayı finansal teknolojiler konusunda çalışan hukukçu İhsan Can Aşık’la konuştuk.

Papara nasıl bir şirket?

Papara, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren ve 2015 yılında kurulmuş bir elektronik para şirketi.

2016 yılında da BDDK’dan lisans alarak faaliyete geçen şirket, 2017 yılında ön ödemeli Papara Card’ı müşterilerinin hizmetine sundu.

Elektronik para şirketleri nedir, bankalardan farkı ne?

Elektronik para şirketleri, kullanıcılarına ön ödemeli kart ve dijital cüzdan gibi hizmetler sunuyor.

Ancak bankalardan farklı olarak bu şirketlerin kredi verme ya da mevduat faizleri uygulama yetkileri bulunmuyor.

Aşık, bu şirketleri şöyle tanımlıyor:

“Kredi veremez, ödeme veya tahsilat garantisi sunamazlar. Ama kullanıcılardan aldıkları fon karşılığı elektronik para ihraç edebilir, bu paraların transferini sağlayabilirler.”

Elektronik para şirketleri nasıl para kazanıyor?

Elektronik para şirketlerinin kendi kullanıcı sayıları üzerinden yaptıkları belli anlaşmalarla pazarlama üzerinden para kazanabildiklerini belirten Aşık, “Paradan para kazanmıyorlar. Elektronik parayı kabul eden satıcılarına belirli komisyonlar uygulayabiliyorlar” diyor.

Aşık bu yöntemi şöyle açıklıyor:

“Satıcılardan belirli oranda komisyon alabilirler. Örneğin 100 TL’lik alışverişte 2 TL komisyon alınabilir.

“Ayrıca dijital yayın platformlarına yönelik aboneliklerde yapılan cashback anlaşmalarıyla da gelir elde edebilirler.

“‘X kartla Spotify üyeliği al, 20 TL’si sana geri dönsün’ gibi büyük firmalarla ticari anlaşmalar yapabiliyorlar.”

Papara neyle suçlanıyor?

Papara’ya yöneltilen suçlamalar arasında yasa dışı bahse aracılık etmek, suçtan elde edilen gelirleri aklamak ve suç örgütü kurmak yer alıyor.

Aşık, bu tür suçlamaların daha önce de gündeme geldiğini, gazeteci Murat Ağırel’in Kirli Çark kitabında da benzer iddialara yer verildiğini hatırlatıyor.

İddianame henüz açıklanmadığı için suçlamaların detaylarını bilmenin mümkün olmadığını vurgulayan Aşık, kamuoyuna yansıyan bilgiler çerçevesinde şunları söylüyor:

“Suçlama, yasa dışı bahis çetelerinin gençler, işsizler, öğrenciler gibi kesimlere hesap açtırarak bu hesapları kiralaması, bu hesaplar üzerinden para transferleri yapılması ve bu süreçte Papara’nın ya göz yumması ya da kontrol mekanizmalarını yeterince kurmaması ihtimali üzerinde yoğunlaşıyor.”

Kara para aklama süreci nasıl işliyor olabilir?

Elektronik para şirketlerinin bizzat kara para aklamasa da bu sürece aracılık edebileceğini belirten Aşık, MASAK mevzuatına atıf yaparak şöyle konuşuyor:

“Özellikle kimlik tespiti yapılmamış veya basitleştirilmiş kimlik tespiti yapılmış hesaplar üzerinden kripto cüzdanlara hızlıca para aktarılması ve bu paranın daha sonra yurt dışından yatırım gibi gösterilerek Türkiye’ye sokulması gibi yöntemler olabilir.

“Gayrimenkul veya araç alımı gibi yollarla Türkiye’ye sokulabilir. Bu süreçlerde elektronik para şirketleri doğrudan olmasa da sistemin bir aracı olarak yer alabilir.”

Elektronik para servislerine para nasıl aktarılır?

Elektronik para şirketlerine para aktarımı da bankalar arası transfer gibi işliyor.

Aşık’ın dediğine göre bazı elektronik para şirketleri IBAN üretme yetkisine bile sahip.

“A bankasındaki hesabınızdan B bankasına para transferi yaptığınız gibi, aynı bankadan X elektronik para hesabınıza transfer yapabilirsiniz.

“Ancak yüksek meblağlar bankaların güvenlik önlemlerine takılabilir.”

Elektronik para şirketlerinin yükümlülükleri neler?

Aşık, elektronik para şirketlerinin 5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun”a ve MASAK düzenlemelerine tabi olduklarını, müşteriyi tanı (KYC – Know Your Customer) ilkesi kapsamında kimlik tespiti yapmak zorunda olduklarını belirtiyor.

Eskiden belirli bir limitin altındaki işlemler için kimlik tespiti zorunlu değilken, son dönemde MASAK’ın mevzuatta yaptığı değişikliklerle bu alanın daha sıkı denetlenir hale geldiğini belirten Aşık, “Artık daha çok yüz yüze veya uzaktan doğrulama yöntemleriyle kimlik tespiti zorunlu hale geldi” diyor.

Aşık, bunun yasa dışı bahis ve kara para aklama gibi faaliyetleri zorlaştıracağını söylüyor.

Hesaplarını kiralayan kişiler bir suçlamayla karşı karşıya kalabilir mi?

Aşık, bazı kişilerin hesaplarını ne amaçla kullanıldığını bilmeden kullandırdığına, bazılarının ise sürece bilerek dahil olduğuna dikkat çekiyor.

Bu soruya “evet” yanıtını veren Aşık, ancak bunu ayırt etmenin çok kolay olmayacağını söylüyor.

Spor kulüplerinin sponsorlukları ne olacak?

Papara, Fenerbahçe Kadın Futbol, Fenerbahçe Kadın Basketbol ve Fenerbahçe Beko Erkek Basketbol Takımlarının sponsoru.

Beşiktaş Futbol A Takımı’nın konç ve kol sponsoru olan takım ayrıca Beşiktaş taraftarlarına özel BJK Card çıkarıyor.

Şirket aynı zamanda, Trabzonspor’un stadyum sponsoru.

Peki bu anlaşmalar ne olacak?

Spor kulüplerinin söz konusu suçlamalar nedeniyle bu sözleşmeleri iptal etme hakkına sahip olabileceğini belirten Aşık, “Bu yönde hukuki dayanaklar mevcut” diyor.

Sistemde para kalır mı, kullanıcı mağdur olur mu?

Kullanıcıların içeride kalan paralarıyla ilgili endişelere de yanıt veren Aşık, Merkez Bankası ve ilgili kanunların elektronik para şirketlerinden ciddi teminatlar aldığını, bu nedenle bireysel mağduriyetlerin sınırlı kalacağını belirtiyor:

“Bu şirketler ellerindeki parayı bankacılık kanunu kapsamında faaliyet gösteren bankalarda tutmak zorundalar. Merkez Bankası da bu paraları bloke ediyor. Bu nedenle bireysel kullanıcıların mağduriyeti sınırlı kalabilir.”

Aşık, kullanıcıların kısa vadede dijital platform aboneliklerinde sorunlar yaşayabileceğini belirtiyor.

Bu gelişme sektörü nasıl etkiler?

Aşık, Papara’ya yönelik soruşturmanın elektronik para sektörünü tümden etkilememesi gerektiğini belirtiyor.

“Bu tür şirketler Merkez Bankası ve MASAK tarafından denetleniyor. Bireysel bazı kötü uygulamalar bütün bir sektörün suçlanmasına neden olmamalı” diyor.

Aşık’a göre, bankacılık sistemiyle entegre çalışan alternatif finansal yapılar, Türkiye’nin finansal sisteminin güçlenmesinde rol oynayabilir.