İran, yurtdışındaki suikastlar için suç çetelerini nasıl kullanıyor?

Batılı istihbarat örgütlerinin raporlarına göre, İran rejiminin yurtdışında yaşayan muhalifleri, gazetecileri ve siyasi hasımlarını kaçırma ya da öldürme planlarında artış var.

Raporlara göre bu girişimler 2022 yılından bu yana dramatik bir şekilde arttı. Hedefler arasında ABD Başkanı Donald Trump’ın da olduğu da iddia ediliyor.

İngiltere’de polis, terör saldırısı planladıkları şüphesiyle bu ayın başında tutuklanan bir grup İranlıyı sorgu altına aldı. Sorgulamaya konu olan planların hedefi Londra’daki İsrail Büyükelçiliği’ydi.

BBC Eye Investigations ve BBC Farsça’nın Türkiye ve ABD’deki incelediği mahkeme belgeleri, İran’ın yabancı topraklarda cinayetler işlemek üzere suç çeteleri kiraladığına dair kanıtlar içeriyor.

İran rejimi bu iddiaları daha önce reddetmişti.

İranlı yetkililer BBC’nin konu ile ilgili yeni bir değerlendirme talebine yanıt vermedi.

Bu belgelerde bir isim tekrar tekrar ön plana çıkıyor: Uluslararası uyuşturucu kaçakçılığıyla tanınan İranlı suç örgütü lideri Naci Şerifi Zindaşti.

Zindaşti ismi Farsça yayın yapan bir televizyon kanalının yöneticisi olan Said Kerimyan’ın 2017 yılında İstanbul’da öldürülmesi ile ilgili Türkiye’de yürütülen bir davanın iddianamesinde yer almıştı.

İranlı yetkililer Kerimyan’ı İslami değerlere karşı bir tehdit olarak görüyordu.

Suikasttan üç ay önce Tahran’daki İslami Devrim Mahkemesi Kerimyan’ı gıyabında altı yıl hapis cezasına çarptırmıştı.

ABD’li ve Türk yetkililer Kerimyan’ın ölümünün bir mafya mücadelesiyle ilgili olduğuna inanıyordu.

Ancak 2019 yılında İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan firar eden Mesud Molavi’nin İstanbul’da öldürülmesi, Zindaşti’nin Kerimyan suikastında oynadığı iddia edilen role de ışık tuttu.

Molavi İran yönetiminin en üst kademelerindeki yolsuzlukları ifşa ediyordu. Türk polisi Zindaşti’nin bahçıvanının Molavi’nin suikast mahallinde bulunduğunu, şoförünün ise Kerimyan cinayetinde hazır bulunduğunu tespit etti.

Polis, bahçıvan ve şoförün Zindaşti tarafından gönderildiğinden şüphelendi.

Zindaşti Karimyan’ın ölümüyle bağlantılı olarak tutuklanmış ancak sadece altı ay sonra tartışmalı bir kararla serbest bırakılmıştı. Bu karar Türkiye’de bir hukuk skandalına neden oldu.

Yüksek mahkeme Zindaşti hakkında yeniden tutuklama kararı verdi ancak o ülkeyi çoktan terk etmişti.

Zindaşti İran’a kaçtı. Bu da başından beri İran istihbaratı için çalışıyor olabileceğine dair şüpheleri artırdı.

Araştırmacı gazeteci Cengiz Erdinç, İran rejiminin hoşuna gitmeyen kişiler öldürüldüğünde Zindaşti’nin adamlarının olay yerinde olduğunu iddia ediyor.

Erdinç, “Bu ilk kez olmuyor, organize suçlarla istihbarat örgütleri arasında her zaman bir bağlantı olmuştur” diyor.

Zindaşti otuz yılı aşkın bir süre önce İran’da uyuşturucu kaçakçılığından suçlu bulunmuş ve idama mahkum edilmişti.

Hapishaneden kaçışı onu Türkiye’ye getirdi.

İddialara göre bu kaçış İran istihbaratı tarafından düzenlenmiş olabilir.

Zindaşti’yi yakından tanıyan biri “İran’da idam cezasına çarptırılan biri bir gardiyanı öldürdükten sonra kaçarsa, oradan sağ çıkması pek olası değil – hikayede bildiğimizden fazlası yoksa” diyor.

BBC bu kişinin kimliğini kendi güvenliği için saklı tutuyor.

Bu kişi, yaptığı açıklamada, “Onun geri dönüp özgürce yaşayabilmesinin tek makul yolu, İran istihbarat servisleri için çalışıyor olması ve kaçışının İran güvenlik teşkilatları ve Devrim Muhafızları ile istihbarat çalışması için planlanmış bir hikayenin parçası gibi görünmesi olurdu” dedi.

2020 yılında Zindaşti’nin adı Türkiye’de yürütülen bir başka soruşturma iddianamesinde daha yer aldı. Bu kez konu, İranlı muhalif Habib Çaab’ın İstanbul’da kaçırılması olayıydı. Çaab, İstanbul’a tuzağa düşürülerek getirilmiş, kaçırılmış, daha sonra İran devlet televizyonunda teşhir edilmişti.

Çaab idam edildi. Zindaşti’nin yeğeni Çaab’ın kaybolmasıyla bağlantılı olarak Türkiye’de tutuklandı.

Zindaşti olayda herhangi bir rolü olduğu iddialarını reddetti.

Ardından 2021 yılında Zindaşti’nin adı ABD’de bir komploya karıştı. Minnesota mahkeme belgelerine göre, Zindaşti ile yasadışı “Hells Angels Motosiklet Kulübü” ile ilişkili bir Kanadalı arasındaki iletişim iddianamede kayıt altına alındı.

İddiaya göre Zindaşti, Maryland’de iki İranlı sığınmacıya suikast düzenlenmesi için 370.000 dolar teklif etti.

FBI olaya müdahale etti ve saldırı gerçekleştirilmeden önce iki şüpheliyi tutukladı.

Mahkeme belgeleri üzerinde yaptığımız araştırma, Devrim Muhafızları ve onun yurtdışı operasyon kolu olan Kudüs Gücü’nün, adam kaçırma ve suikastlar gerçekleştirmek için eski Sovyetler Birliği’nin kötü şöhretli uluslararası suç örgütü “Yasal Hırsızlar” (vor v zakone) ile işbirliği yaptığını da ortaya koydu.

ABD ve İsrail istihbarat kaynakları Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’nün Birim 840 (Unit 840) yapılanmasının ana sorumluluğunun yurtdışında terör altyapısı planlamak ve kurmak olduğunu söylüyor.

Mart ayında New York’ta bir jüri, “Yasal Hırsızlar” ile bağlantılı iki kişiyi İran asıllı Amerikalı aktivist Masih Alinejad’a suikast planlamaktan suçlu buldu.

İranlı ajanların Alinejad’ın öldürülmesi için 500.000 dolar teklif ettikleri iddia edildi.

Sadece iki yıl önce, Alinejad’ın Brooklyn’deki evinin yakınlarında bir şüpheli elinde dolu bir silahla tutuklanmıştı.

İran Devrim Muhafızları’nın üst düzey komutanı General Kasım Süleymani’nin 2020 yılında ABD tarafından öldürülmesinin ardından İran intikam yemini etti.

O zamandan beri ABD, İran’ın Süleymani’nin ölümüyle ilgisi olan eski Trump yönetimi üyelerini öldürmeyi planladığını iddia ediyor.

ABD’ye göre bu planların arasında, eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton ve eski CIA Başkanı ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da bulunuyor.

Geçen yılki ABD başkanlık seçimleri sırasında savcılar İran’ı Donald Trump’a suikast planlamakla suçlamış, İran ise bunu şiddetle reddetmişti.

Artan bu tehditlere karşılık olarak ABD ve İngiltere, Zindaşti, İranlı diplomatlar ve Devrim Muhafızları Ordusu üyeleri de dahil olmak üzere İran’ın istihbarat operasyonlarıyla bağlantılı kişilere yaptırım uyguladı.

Zindaşti İran istihbarat servisi için çalıştığını reddediyor.

MI5 Başkanı Ken McCallum, 2024 yılında İngiltere’de İran’la bağlantılı kişilere yönelik 20 tehdit tespit edildiğini belirtti.

Batı Londra’daki bir vakada, Çeçen bir erkekLondra’da Farsça yayın yapan Iran International adlı televizyon kanalının yakınında tutuklandı. İranlı ajanlar için bilgi toplamaktan suçlu bulundu.

Geçtiğimiz yıl, Londra’da yayın yaoan Iran International’ın sunucusu Pouria Zerati bıçaklı saldırıya uğradı. Kısa bir süre sonra, İngiltere terörle mücadele polisinin talebi üzerine Romanya’da iki kişi tutuklandı.

İngiltere güvenlik servislerindeki kaynaklar BBC’ye bu kişilerin İranlı ajanlar tarafından kiralandığı iddia edilen Yasal Hırsızlar’la bağlantılı olduğunu söyledi.

Iran International’da sunuculuk yapan Sima Sabet hedeflerden biriydi ancak arabasını havaya uçurma girişimi başarısız oldu.

Polis dosyasını gören Sima, “Arabama bomba yerleştiremeyeceklerini anladıklarında, ajanlar adama işi sessizce bitirmesini söylemişler” diyor.

“Adam ‘ne kadar sessiz’ diye sormuş, onlar da ‘mutfak bıçağı kadar sessiz’ diye cevap vermiş.”

Dört İranlı Kürt liderin 1992 yılında Berlin’de bir restoranda maskeli silahlı kişiler tarafından öldürülmesinin ardından Alman savcılar cinayetlerden tüm İran yönetimini sorumlu tutmuştu. Saldırı İranlı ajanlar ve İran destekli Lübnan Şii Hizbullah hareketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmişti.

İran’ın istihbarat bakanı hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarıldı ve bir mahkeme suikastın İran’ın dini lideri ve cumhurbaşkanının bilgisi dahilinde düzenlendiğini ilan etti.

O zamandan bu yana İran rejiminin, saldırıların rejimle ilişkilendirilmesini önlemek amacıyla adam kaçırma ve öldürme eylemlerini gerçekleştirmeleri için suç örgütlerini kiraladığı anlaşılıyor.

Ancak İngiltere Terörle Mücadele Dairesi Başkanı Matt Jukes, polisin suç örgütlerine sızmasının nispeten kolay olduğunu çünkü bu örgütlerin ideolojik olarak İran rejimiyle aynı çizgide olmadığını söylüyor.

Jukes’un İran’ın “sinsice sızması” olarak tanımladığı bu durum, polisin de engellemeye çalıştığı bir yöntem.