Irak Meclisi, cumhurbaşkanı adayı üzerinde uzlaşılana kadar dolar kurunun yükseltilmesi kararını görüşecek
Mukteda es-Sadr, Muhammed el-Halbusi ve Mesud Barzani arasında Erbil’de yapılacak zirve için Federal Mahkeme’nin Meclis’in cumhurbaşkanı adaylık kapısını ikinci kez açması girişimini karara bağlaması bekleniyor.
Irak Meclisi bugünkü (pazartesi) çalışma programını açıkladı. Ancak bu programda, birinci oturumunun çalışma programına eklenen ‘cumhurbaşkanı seçimi’ maddesine yer verilmedi. Nitekim birinci oturumu Meclis Başkanı ve Yardımcılarının partileri bile boykot etti. Bu oturum, bir dayatma operasyonundan başka bir şey değildi. Bağımsız ve muhalif milletvekillerinden sadece 58’inin katıldığı söz konusu oturumdan sonraki gün Meclis Başkanlığı cumhurbaşkanı adaylık kapısını 3 gün süreyle yeniden açtığını ilan etti.
Şarkul Avsat’ın haberine göre Meclis Başkanlığı’nın tanıdığı 3 günlük süre Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) yeni bir cumhurbaşkanı adayı sunmasına fırsat sağladı. Nitekim Yüksek Federal Mahkeme bu süreçten önce KDP’nin cumhurbaşkanı adayı Eski Dışişleri ve Maliye Bakanı Hoşyar Zebari’nin adaylığını reddetti. Irak’ta 2003 sonrası oluşan siyasi geleneğe göre cumhurbaşkanlığı koltuğu Kürt bileşene veriliyor. Ancak Irak Anayasası’nın göstermelik olarak tüm vatandaşlara adaylık hakkı tanımasından hareket eden başka vatandaşlar da 3 günlük süre içinde cumhurbaşkanlığı için adaylığını ilan etti.
Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) cumhurbaşkanı adayı ve aynı zamanda mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile KDP’nin adayı Hoşyar Zebari (nitekim daha sonra Yüksek Federal Mahkeme’nin sürpriz kararıyla cumhurbaşkanlığı yarışının dışında kaldı) de dahil olmak üzere adaylık kapısı ilk açıldığında 25 aday vardı. Ancak Meclis’in ikinci kez adaylık kapısını açmasıyla birlikte aday sayısı 33’e yükseldi. Meclis’in adaylık kapısını yeniden açma girişiminin tek amacının ‘yarış dışı kalan Hoşyar Zebari’nin yerine Reber Ahmed Barzani’yi aday göstermesi için KDP’ye fırsat tanımak’ olduğu değerlendirmesi yapılıyor. Meclis’in söz konusu girişiminin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Yüksek Federal Mahkeme’ye itirazlar yapıldı. Meclis’in adaylık kapsını ikinci kez açma adımı şu anda Federal Mahkeme’nin 9 adayının masasında duruyor.
Mevcut siyasi krizden çıkış neredeyse imkansız görünüyor. Siyasi sürecin kurtarıcısı Godot’un yakın bir zamanda gelmesi beklenmiyor. Federal Mahkeme bu meseleyi de karara bağladı ve aldığı kararda mevcut Cumhurbaşkanı Salih’in yeni cumhurbaşkanı seçilene kadar makamında kalmaya devam etmesine hükmetti.
Normal şartlarda Meclis’in görevi biter bitmez hükümetin statüsü ‘ülkedeki günlük işleri yürütme hükümeti’ statüsüne dönüşür. Çünkü yeni başbakanın seçilmesi, cumhurbaşkanının seçilmesinin ardından gerçekleşir.
Meclis’in şu anki süreçte yapabileceği çalışmalara gelince -zira Meclis’in insanların beklediği yasaları çıkarmakta ve hükümeti denetleme görevinde geç kaldığı yönünde çok sayıda sesler yükseliyor- Meclis ilk savaşını ‘ülkedeki günlük işleri yürütme’ statüsündeki hükümetin dolar kurunu yükseltme kararına karşı açtı. Nitekim Meclis’in yarınki çalışma programına eklediği maddelerden biri de dolar kurunun yükseltilmesini tartışmak. Bu mesele, Irak Maliye Bakanı Ali Allavi ile Meclis Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda Sadr Hareketi yöneticilerinden Hakim ez-Zamili arasındaki kur tartışmalarının ardından gündeme gelmişti. Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın Meclis’ten dolar kuru meselesini tartışmasını talep ettiği tweet’inin ardından Zamili meseleyi görüşmek üzere Allavi’yi meclise davet etti. Ancak Allavi Zamili tarafından çağrılmasını şiddetle reddetti. Bunun üzerine Allavi, Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi’ye yazdığı mektupta meclisteki oturuma katılmayı reddettiğini ve ‘devletin tweet’lerle yönetilemeyeceğini’ ifade etti. Bakan Allavi bazı milletvekillerinin imzasıyla Meclis Başkanı’nın resmi daveti üzerine Meclis’e gitmeyi talep etti. Allavi ayrıca belirlediği şartlara göre çağrılması halinde Meclis’in yarın için belirlediği oturumda da dolar kuruyla ilgili soruları yanıtlamaya hazır olduğunu ekledi.
Federal Mahkeme’nin cumhurbaşkanı adaylığı kapısının ikinci kez açılması adımıyla ilgili kararını salı günü yani Meclis’in yarınki oturumundan bir gün sonra ilan edecek. Sadr Hareketi, Egemenlik İttifakı ve KDP’nin oluşturduğu üçlü ittifak, Mukteda es-Sadr, Muhammed el-Halbusi ve Mesud Barzani arasında Erbil’de bir zirve düzenlemek için Federal Mahkeme’nin salı günü vereceği kararı bekliyor. Mahkeme eğer Meclis’in adaylık kapısını ikinci kez açmasının Anayasa’ya aykırı olmadığını ve usule ilişkin bir karar olduğu hükmünü verirse bu üçlü ittifakın lehine olur. Bu durumda üçlü ittifak, KYB’nin cumhurbaşkanı adayı ve aynı zamanda Şii Koordinasyon Grubu’nun desteklediği Berhem Salih’e karşı cumhurbaşkanlığı yarışını kazanması amacıyla Reber Ahmed Barzani için destek toplamaya başlayacak. Eğer Federal Mahkeme Meclis’in kararının Anayasa’ya aykırı olduğu hükmünü verirse bu durumda üçlü ittifak KYB’nin içinde Salih’in yerine üzerinde uzlaşı sağlanacak başka bir aday için harekete geçecek. Ancak gözlemciler, cumhurbaşkanı seçiminin yapılacağı oturumun düzenlenebilmesi için hem üçlü ittifak hem de Şii Koordinasyon Grubu’nun milletvekillerinin üçte iki çoğunluğunun oturuma katılması şartını yerine getirmesinin neredeyse imkansız olması sebebiyle iki tarafın bazı tavizler vermesi gerekeceğine dikkat çekiyor.
