İnsan Hakları Adalet Merkezi: Suriye’deki müfredat Suriye toplumuna uygun değil

Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı yönetim, eğitim müfredatında köklü değişikliklere gitti. Yeni müfredatın Suriye’nin çeşitli inanç ve kültür grupları arasındaki barış içinde yaşamı tehdit ettiği düşünülüyor. Bakanlık, gelen tepkiler üzerine bir açıklama yaptı. 

Suriye Basın Ajansı (SANA) ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın Facebook sayfası tarafından yayınlanan eğitim müfredatındaki materyal sayısında yapılan değişikliklerin bir kopyası Suriye Geçici Hükümeti Eğitim Bakanı Nazir el-Kadir, okullarda uygulanan müfredatta yapılan değişikliklere ilişkin açıklamada bulundu.

Kadri, müfredattan devrik Esed rejimini öven içeriklerin çıkarılması talimatını verdiklerini belirterek, “Tüm ders kitaplarında rejim bayrağı yerine devrim bayrağı görsellerini kullandık.” dedi.

Suriye Eğitim Bakanlığının resmi sosyal medya hesabında bir liste halinde yayınlanan değişiklikler arasında, İslam’ın kutsal kitabı Kuran’daki bir ayetin yorumuna atıfta bulunan “iyilik yolu ifadesi” yerine “İslami yol” getirildi. Ayrıca “lanetlenmiş ve yoldan çıkmış olanlar” ifadesinin de “Yahudiler ve Hıristiyanlar” olarak değiştirildiği görüldü. Değişikliklerde, aynı zamanda “şehit” kelimesi de yeniden tanımlanarak, “vatan için ölen” kimse yerine “Tanrı uğruna kendini feda eden” kimse olarak açıklandı. Müfredatta “yaşamın kökeni ve evrimi” ile ilgili bir bölüm de dahil olmak üzere bazı bölümler tamamen çıkarıldı.

Eski Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yönetimini reddeden bazı değişiklikler, bazı Esad muhalifleri tarafından memnuniyetle karşılanırken, “dini bölüm” değişiklikleri sosyal medyada tepkiye yol açtı.

Tepkiler üzerine Bakanlık, “Suriye’deki tüm okullarda müfredat, müfredatı gözden geçirecek ve denetleyecek uzman komiteler oluşturulana kadar değişmeden kalacaktır” ifadelerini kullandı. Eğitim Bakanı Nazir Muhammed el Kadri adına yapılan açıklamada, bakanlığın “sadece devrik Esad rejimini yücelten içeriğin çıkarılması ve tüm ders kitaplarında rejim bayrağının resimlerinin Suriye devriminin bayrağıyla değiştirilmesi talimatını verdiği” belirtildi.

Bakanlık, duyurusunun İslami eğitim müfredatında Esad döneminde mevcut olan “bazı Kuran ayetlerinin yanlış yorumlanması gibi” bazı “yanlışlıkların” düzeltilmesiyle ilgili olduğunu söyledi. Ancak duyurulan değişikliklerin uygulamaya konulup konulmadığı ya da ne kadarının konulacağı henüz belirsiz. Uygulamaya konulursa, bahsi geçen müfredat, 6-18 yaş arası tüm öğrenciler için geçerli olacak.

Müfredat değişikliğine dair İnsan Hakları Adalet Merkezi’de açıklamada bulunarak endişelerini dile getirdiler .Açıklama şöyle:

”Suriye Hükümeti Eğitim Bakanı Nazir el-Kadir’in genelleme sorumluluğuna göre, tüm kategorilerdeki ortaöğretim müfredatındaki eğitim müfredatındaki materyal sayısı 1 Ocak 2025 Çarşamba olarak belirlenen son tarih, ifadelerin yeniden şekillendirilmesine yönelik değişiklikleri, bazı ders kitaplarındaki resim ve metinlerin silinmesini veya düzenlenmesini ve silinmesini içeriyor Tarih ve felsefe kitaplarında Allah’la ilgili metin ve fiillerin kaldırılması, din eğitimi konusundaki hadislerin silinmesi, yerine “Vatan Müdafaası” gibi milli ibarelerin konulması “Allah yolunda” ifadesini “Yahudi ve Hıristiyanlar” yerine “onlara öfkelenenler”, “sapıklar” ve “iyilik yolu arayanlar” ifadeleri yerine “hayır yolu” ifadesini koyarken “yol” kelimeleri الإسلام” yazısında “علي كرم الله وجهه” ifadesini “علي رضي الله عنه” olarak değiştirdim ve böylece Osmanlı devletinin yönetimine gönderme yapan tüm fiilleri sildim, Kant Suriye müfredatında bu “Osmanlı İmparatorluğu” ile ilgili açıklama, “hayatın kökeni ve gelişimi” ile ilgili ünitenin tamamının ve “beynin gelişimi” alt başlığının silinmesi Tamamen fen derslerinden, çünkü o karşılık gelen yabancı resim ve para biriminde, ortaöğretim üçüncü sınıf fen bilimleri konularında dediğim gibi üçüncü ünitenin ilk dersi silindi Bilimler konusunda, “Çin felsefi düşüncesi” gibi bir dizi metni tamamen kaldırdınız; bu, felsefe konusunda ilgili metinlerin dahil edildiği şekilde geri yüklendiği anlamına gelir. Güncellemeler arasında Zenobia ve Bint al-Azur’a atıflar, kurgusal karakterler, Aramiler ve Kenanlıların tarihinin silinmesi, antik tanrıların tarihinin silinmesi ve fotoğrafların silinmesi yer alıyor. İngilizce kitaptan tablolar ve resimler.

Biz İnsan Hakları Adalet Merkezi olarak, hayatın kökeni ve evrimi ile ilgili ünitenin tamamını silen, beyin alt başlığını bilim konusundan tamamen çıkaran Osmanlı Devleti oldu. Üçüncü sınıf fen bilimleri dersine karşılık gelen yabancı resim ve para birimi, söylediğim gibi fen bilimleri konusundaki üçüncü ünitenin ilk dersini sildi ve kaldırdı. “Çin Felsefi Düşüncesi” gibi bazı metinlerin bütünüyle, değişiklikler de dahil olmak üzere felsefe konusunda yeniden üretilen ilgili metinler görülmüştür. Zenobia ve Bint el-Azur’un kızı kurgusal karakterler olup, Aramiler ve Kenanlılar’ın tarihi, antik tanrıçanın tarihi, tablo ve illüstrasyonların resimleri dil kitabından silinmiştir.

Arapların yetişkinliğe adım attığı bir dönemde, aşağıdaki bölüme atıfta bulunmamıza rağmen müfredatta bahsedilen değişikliklerden endişe duyuyoruz. Popüler eylemin bunun üzerindeki etkisini, örneğin Suriye toplumunun her kesimini rasyonelleştiren bu ulusal vakalarla ve kamusal davalarla etkileşime girmenin bir yolunu göreceğiz.

Bireycilik ve ayrımcılık.., milli meselelerde ve toplumun sivil huzurunda hataların oluşması Öte yandan ayrımcılık ve nefretle karakterize edilen kesin bir inançtır. Suriye Halk Kulübü’nün özgürlük, demokrasi, onur ve eşit vatandaşlık ilkeleriyle Beşar Esad rejimine karşı mücadelesi ve bölünmelerin derinleşmesi üzerinde çalışması Yetkililerin yayınladığı baskı, ayrımcılık, cehalet, ikiyüzlülük, intikam ve inkar uygulama ve politikaları nedeniyle Suriye toplumunda yıllar içinde pek çok sıkıntı yaşanmıştır. Suriye, temel insan hakları ilkeleriyle çelişmiyor ve bu duruma derhal geri dönülmesini ve ulusal meselelerde bu tür çatışmaların tekrarının önlenmesini talep ediyoruz. Suriye toplumu, Suriye toplumunun bir rengi dışında hiçbir ferdine benzemiyor. Uluslararası İnsan Hakları bu eğitim müfredatlarında yapılması önerilen değişiklikler üzerine, Suriye toplumundaki etnik, dini, mezhepsel ve mezhepsel çoğulculuğun gerçekliği ve bunun yasalara uygunluğu yansıtılıyor”

Yasa ne diyor?

Suriyeli avukat Gazwan Kronfol, Rozana Radyo’suna verdiği demeçte mevcut hükümetin müfredat değiştirmeye yasal olarak yetkisi olmadığını, hükümetin sadece var olan yasaları yürütmekle mükellef olduğunu açıkladı. 

Kronfol, ‘’Müfredat değişikliğinin bu şekilde değil, tüm müfredatın içeriğini yeniden gözden geçiren ve alternatifler geliştiren uzmanlaşmış bilimsel komitelerin oluşturulması ve çalışmaları yoluyla yapılır’’ dedi. 

Ayrıca Kronfol, mevcut geçici hükümetin görev ve rolünün ülkenin ve Suriyelilerin işlerini yönetmek, ihtiyaçlarını temin etmek ve güvenliklerini sağlamakla sınırlı olduğunu, daha fazlası olmadığını ve bu nedenle mevcut otorite tarafından alınan tüm önemli kararların yasal çerçevesi içinde olmadığını belirtti.