Hollanda’nın ileri gelen gazetelerinden NRC Handelsblad’ın haberine göre, Hollanda hükümetinin “Suriye’de savaş suçu işleyen örgütlere yönelik desteğini” araştırmak üzere oluşturulan komisyon, Türkiye’nin örgüt yöneticileri ile yapılacak görüşmelerin içeriğine ilişkin ayrıntılı bilgi talebi üzerine çalışmalarına ara verdi.
Habere göre Türk yetkililer, Suriyeli örgüt yöneticilerine sorulacak soruların önceden kendilerine verilmesini ve görüşmenin içeriğinin kendileriyle paylaşılmasını istedi.
Hollanda bu talebin soruşturmanın bağımsızlığına gölge düşüreceği düşüncesinde, o yüzden karşı çıkıyor.
Hollanda hükümeti, 2015-2018 yılları arasında Suriye’de Beşar Esad yönetimine karşı mücadele eden ve “ılımlı muhalifler” olarak adlandırılan 22 örgüte 25 milyon euro tutarında para, malzeme ve eğitim desteği vermişti.
“Non-Lethal Assistance” (NLA) programı kapsamında yapılan yardımlardan, savaş suçu da dahil çok sayıda ihlâle karıştıkları belirtilen örgütlerin de yararlandığı ortaya çıktı.
Bunların arasında Sultan Murad Tugayları ve Ahrar el-Şam ile bağlantılı en az 3 örgütün bulunduğu belirlendi,
Hollanda Temsilciler Meclisi, bunun üzerine Başbakan Mark Rutte’nin karşı çıkmasına rağmen, bu yılın başlarında desteklenen örgütler konusunda bağımsız bir soruşturma komisyonu kurulmasını kararlaştırdı.
Rutte, “müttefik ülkelerle ilişkilerin bozulacağı” gerekçesiyle böyle bir soruşturmanın “akılsızca olacağını” savunmuştu.
Tümgeneral Patrick Cammaert başkanlığında oluşturulan soruşturma komisyonu, Türkiye ve Suriye’nin kuzeyinde kapsamlı bir saha çalışması yaptıktan sonra, Ekim 2022’ye kadar, raporunu tamamlamayı planlıyordu.
Fakat NRC Handelsblad gazetesine göre, Türkiye’nin tavrı yüzünden komisyon çalışmalarına ara verdi.
Hollanda, görüşmeleri iptal etti
NRC Handelsblad’e göre, Hollanda’dan yardım alan Suriyeli örgütler, şu anda Türkiye tarafından eğitilen Suriyeli rejim karşıtı gruplardan oluşan bir ittifakın içinde yer alıyor.
Bu örgütlerin yöneticileri ve üyeleri genellikle Türkiye’de yaşıyorlar ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye’de fiilen kontrol altında tuttuğu bölgelerde faaliyet gösteriyorlar.
Hollanda Temsilciler Meclisi Soruşturma Komisyonu, bu nedenle Türk makamlarından yardım talebinde bulundu. Ancak Ankara, yardım için bir dizi koşul öne sürdü.
Türk yetkililer, komisyonun kimlerle konuşacağını ve örgüt yöneticilerine hangi soruları soracağını önceden bilmek istediğini bildirdi. Ankara, görüşmelerin içeriğinin Türk makamları ile paylaşılmasını da istedi.
Hollandalı komisyon üyeleri, bu taleplerin, soruşturmanın bağımsızlığına gölge düşüreceğini belirterek, Türkiye’nin kontrolündeki Suriyeli örgüt liderleri ile görüşmeleri iptal etme kararı aldı.
NRC Handelsblad’e konuşan Hollandalı yetkililere göre, Lahey hükümeti, Türkiye’nin soruşturma komisyonuna izin vermeyeceğini tahmin ediyordu. Çünkü Suriyeli muhalif gruplar, oldukça hassas Türk askeri operasyonlarına katılıyor. Ankara hükümeti bu konudaki bilgilerin sızdırılmasını önlemek istiyor.
Hollandalı diplomatlara göre, Ankara tarafından eğitilmiş örgütlerin aşırılık veya insan hakları ihlâlleriyle ilişkilendirilmesi de Türkiye için çok zararlı bir durum.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynakları ise görüşmelere müdahil olma talebi konusunda yorum yapmaktan kaçınıyor.
NRC Handelsblad’e konuşan bir Türk diplamat, Ankara’nın Hollanda’nın başlattığı soruşturma karşısında şaşırdığını vurgulayarak, “Hollanda tarafı bizi ziyaretten sadece bir hafta önce bilgilendirdi. Daha sonra bu ziyaretle ilgili soruları ilettik, şimdi Hollanda tarafından cevap bekliyoruz” dedi.
