Erbil, Diyarbakır ve Van… CHP Kürtleri kazanıp Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin ikinci partisi olur mu?

Sivas’ın ötesine gidememekle eleştirilen CHP’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da oylarını yükseltmiş olması konuşuluyor. Peki gelecekte AK Parti’nin yerini CHP alır mı? Araştırmacılara göre bu şimdilik çok zor.

Bundan sonra da milletvekili heyetlerimiz gelmeye devam edecek. Bugün uzmanlar diyor ki ‘CHP, Van’da oyunu dörde katladı.’  Ama yeter mi? Yetmez. Niye 10’a katlamayalım?” 

Bu sözler Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı’ya ait.

Salıcı, bu sözleri Van’da gerçekleştirilen ve belediye başkanlarının katıldığı 3 günlük kampın sona ermesinde yaptığı değerlendirmede söyledi. 

İndependent Türkçe’de Abdulhakim Günaydın, bugünkü yazısında ”CHP’nin bölgede yeniden taban bulduğu iddiası bundan ibaret değil.”diyor. Yazının tamamı şöyle:

Partinin ‘Doğu Masası’ tarafından gerçekleştirilen anketlerin sonucunda hazırlanan raporda özellikle 4 ilde oyların ciddi şekilde arttığı belirtildi.

Raporda, bu kentlerin Diyarbakır, Urfa, Van ve Hakkari olduğu kaydediliyor.

Sivas’ın ötesine gitmeyen partiden Erbil, Diyarbakır ve Van ziyaretleri

Bilindiği gibi CHP uzun süredir bölgede bir varlık gösteremiyordu. Hem Doğu hem de Güneydoğu Anadolu bölgesindeki seçimlerde aldığı oy oranı hep çok düşük çıkıyordu.

Bu nedenle neredeyse 20 yıldır HDP ve türevi partilerle Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) belediye başkanlıklarını kazanıyor, daha fazla milletvekili çıkarıyordu. 

Her iki bölgeyi adeta unutan CHP ise sürekli eleştiriliyordu. Özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP’nin Sivas’ın ötesine gidemediğini söylüyordu. 

Gelinen noktada durumda bir değişiklik olduğunu söylemek mümkün. Zira CHP önce Irak Kürdistan Bölgesi’ne (IKB) bir heyet gönderdi. Başında Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı’nın bulunduğu heyet IKB’de çeşitli temaslarda bulundu. 

Kılıçdaroğlu’nun “helalleşme” mesajının etkisi

Hemen peşinde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Diyarbakır’a gitti. Diyarbakır’da HDP’nin önünde evlatlarını bekleyen anneleri ziyaret etmediği için eleştirilen Kılıçdaroğlu, tartışmaları bir kenara bırakarak “helalleşme” mesajlarına hız verdi.

En sonunda da geçen günlerde Van’a adeta belediye başkanları toplantısıyla “çıkarma” yaptı. CHP’li belediye başkanlarında özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, yoğun ilgi gördü. 

İki bölgenin ikinci partisi kim olur? 

Hem bu ilgi hem de verilen mesajlar beraberinde cevabı merak edilen yeni bir soruyu akla getirdi. O da şu: Bölgede AK Parti kaybedip, CHP mi kazanıyor? CHP Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da HDP’nin ardından ikinci parti olur mu? 

CHP bu konuda iddiada bulunup Doğu Masası’nın çalışmalarına hız verildiğini belirtse de bu durumun kısa sürede gerçekleşeceğinin zor olacağı belirtiliyor.

“Bazı illerde milletvekili çıkarabilir”

Diyarbakır merkezli Rawest Araştırma Genel Müdürü Roj Girasun bu konuda çok net ifade kullandı. 

Girasun’a göre 2000’lerin başından özellikle 2002 seçimlerinden bu yana Kürt seçmen daha çok HDP ile AK Parti arasında domine edildi. Bölgede CHP henüz ikinci parti durumunda değil. 

“Mevcut iktidar değişmeden çok zor görünüyor” yorumunda bulunan Girasun “Ama CHP bölgede bazı yerlerde oylarını 3 katına kadar çıkardı. 21. dönemden beri milletvekili çıkaramadığı birçok ilde gelecek seçimlerde milletvekili çıkarması kuvvetle muhtemel” dedi. 

Milletvekili çıkarabileceği illerini Diyarbakır, Mardin ve Van gibi kentlerin olacağına dikkati çeken Girasun, “İkinci bir parti olmak için henüz biraz daha yol alması gerekiyor” diye konuştu. 

CHP’nin çıkaracağı ya da göstereceği ortak adayın Kürt seçmen nezdinde şu an birinci isim olarak göründüğünü savunan Roj Girasun, şöyle devam etti: 

“Erdoğan’a büyük fark atmış olarak görünüyor. Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu veya çıkaracakları başka bir aday da olsa genel olarak Kürtler nezdinde büyük bir karşılığının olduğunu görüyoruz. Bu da CHP’nin son 10 yılda izlediği politikalarla alakalı bir durum.”

“CHP oylarını artırdı ama yeterli değil” 

“Bu AK Parti-HDP gerilimi kadar önemli” diyen Girasun, “İki parti arasındaki gerilim, Kürt seçmenlerin CHP’nin adayına yönelmesini kolaylaştırıyor ama son 10 yılda CHP’nin dönüşümü olmasaydı, yönelim bu kadar kolay olmayacaktı. Şimdi CHP’ye büyük bir akış var. İkinci parti olma yolunda ilerliyor ancak ikinci olması için daha zaman var. İkinci parti olabilmesi için AK Parti’nin daha büyük oy kaybına maruz kalması gerekiyor. CHP ikinci parti olur mu bilemiyoruz ama gördüğümüz, gözlemlediğimiz CHP’nin bölgede oylarını 3-4 kat artırdığıdır. Metropollerin birçok yerinde geçmişte Ak Parti’ye oy veren Kürtlerin CHP’ye yöneldiğini görüyoruz. Büyükşehirlerde belediyelerin CHP’ye geçişinin en önemli sebebi Kürt seçmenlerdi ve bu seçmenler sadece HDP’li seçmenler değildi. Geçmiş dönemde AK Parti’ye oy vermiş muhafazakar Kürtler de var” değerlendirmesinde bulundu. 

“Oyların yüzde 80’ini iki parti alıyor”

Konsensus Araştırma Şirketi Başkanı Murat Sarı da CHP’nin ikinci parti olmasını çok zor görenlerden. 

Şu an birinci partinin HDP, ikinci partinin de AK Parti olduğunu vurgulayan Sarı, “Zaten oyların yaklaşık yüzde 70-80’ini bu iki parti paylaşıyor” ifadelerini kullandı. 

CHP’nin en son seçimde bölgede ortalama yüzde 4-5 civarında oy alabildiğine işaret eden Sarı, “Şimdi oy oranını yüzde 7-8’e çıkartırsa onun için büyük kardır. CHP’nin bölgede bulunmasının en önemli sebebi cumhurbaşkanlığı seçimleridir. CHP’nin daha doğrusu 6’lı masanın gelecek seçimde HDP oylarına ihtiyacı vardır” diye konuştu. 

“Dindarlar AK Parti’yi solcular HDP’yi tercih ediyor”

Bölgede etnik ve dini saiklerle oy verme davranışlarının sergilendiğini anımsatan Sarı sözlerini şöyle tamamladı: 

• “Bölgenin dindarları AK Parti’yi, sol görüşlü Kürtler de HDP’yi tercih ediyor. Aslında bu bölgeler CHP’nin en büyük dezavantajı. Bu bölgelerde aldığı oy diğer bölgelerde aldığı oy oranını yakalarsa zaten iktidar olur. Dolayısıyla CHP’nin bölgede ikinci parti olabileceğini düşünmüyorum ama üçüncü parti olabilir.”

“İkinci parti olmaya çok yakın durumda”

Bu konuda yeni bir anket yaptıklarını ifade eden Avrasya Araştırma Şirketi Başkanı Kemal Özkiraz ise CHP’nin bölgede ikinci parti olmaya çok yakın durumda olduğunu savundu. 

AKP’de çok büyük bir erime yaşandığını iddia eden Özkiraz, “AKP seçmeni ve devletle çalışmaya alışmış Kürtler toplu halde CHP’ye geçiyor ve yeni iktidarın etrafında konumlanmıyorlar” görüşünü paylaştı.

“Kürt seçmende bir değişim isteği var”

Bunun haricinde bir de Kürt seçmenin genelinde bir değişim isteği olduğunu vurgulayan Özkiraz, şunları söyledi:

• Değişimi isteyenler de eklendiği zaman DEVA Partisi ile CHP bölgede muhtemelen toplamda AKP’yi rahatlıkla geçeceklerdir. AKP dörde düşmez ama üçüncü parti durumuna düşer. CHP’nin tek başına geçip geçemeyeceği daha çok AKP’nin düşüş performansına bağlı. Bölgede CHP ile AKP’nin başa baş gittiklerini söyleyebiliriz. CHP şu anda gayet uyumlu gidiyor. Çünkü CHP’nin hedefi bölgedeki HDP’lilerin oyunu almak değil, hedef HDP dışında kalan oyları toparlayabilmektir ve Bence bu kitleye dönük söylemleri de gayet doyurucudur.

“İkinci parti olma ihtimali yok” 

Optimar Araştırma Şirketi Başkanı Hilmi Daşdemir de aksi görüşü dile getirirken en az Kemal Özkiraz kadar iddialı konuştu: Tek kelime ile cevap verecek olursam CHP’nin bölgede ikinci parti olma ihtimali yok.

Daşdemir de CHP’nin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yapmış olduğu açılımlar ve yoğun temaslar sonucu belli oranda oyunu yükselttiğini kabul ediyor. Ancak olası seçimde ikinci olma durumuna geçmesine ise imkansız gözle bakıyor. 

Hilmi Daşdemir, “Oylarını ne kadar arttığını önümüzdeki günlerde göreceğiz. HDP siyaseti tamamen ortadan kalkar ve CHP ile birleşirse olabilir ama bunun dışında bir ihtimal göremiyorum” yorumunu yaptı.

Seçimlere yaklaşırken görünen tablo değişir mi bilinmez. Bakalım neler olacak….