Barzani, Irak Cumhurbaşkanlığı konusunda topu KYB’nin sahasına mı bıraktı?

Irak Meclis Başkanlığı’nın başlattığı cumhurbaşkanı adaylık başvuru süresi dün (cumartesi) sona ererken, siyasi çevreler Federal Mahkeme’nin bugün Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) cumhurbaşkanı adayı Hoşyar Zebari’ye yöneltilen yolsuzluk suçlamaları hakkında karar vermesini bekliyor.

Bu karar beklenirken,Irak Yüksek Federal Mahkemesi, yeni cumhurbaşkanı seçimi gerçekleşinceye kadar Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in görevde kalmasını kararlaştırdı.

Yüksek Federal Mahkemeden yapılan yazılı açıklamada, “Anayasa’nın 72. maddesinin B bendi, Meclisin yenisini seçinceye kadar cumhurbaşkanının görevini sürdüreceğini belirtiyor.” ifadelerine yer verildi.

Genel seçimler sonrasında Meclisin ilk oturumundan itibaren 30 gün içinde yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gerektiğine işaret edilen açıklamada, dolayısıyla Salih’in görev süresinin yeni cumhurbaşkanı seçimine bağlı olduğu kaydedildi.

Zebari hakkındaki suçlamaların sabit olması halinde adaylığının iptal edilmesi ihtimaline karşılık, KDP ve lideri Mesud Barzani’ye başka bir ismi aday gösterme fırsatı sunan adaylık kapısının yeniden açılması kararıyla ilgili anayasal tartışmalara rağmen, KDP resmi olarak alternatif bir aday ilan etmedi. KDP Sekreteri Fadıl Mirani’ni, partinin alternatif adayının mevcut Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin olabileceğini açıklaması dışarda tutulursa, KDP yöneticilerinden yapılan tüm açıklamalar Zebari’nin cumhurbaşkanlığı koltuğu için tek aday olduğuna ve Federal Mahkeme’nin hakkındaki suçlamaları düşüreceği yönünde. Hüseyin 2018 seçimlerinde de mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in rakibi idi.

KDP lideri Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) lideri Bafel Talabani arasında iki gün önce yapılan toplantının ardından her iki taraftan da sözlü veya yazılı bir açıklama yapılmadı. Fakat bazı Kürt kaynakların toplantıdan sızdırdığı bilgilere göre, Barzani görüşmede Talabani’ye, cumhurbaşkanlığı koltuğundan vazgeçmesi karşılığında, Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Petrol Bakanlığı gibi otorite makamlar arasından bir bakanlık da dahil olmak üzere Bağdat’ta Kürtlere ayrılan 3 bakanlığın KYB’ye verilmesini ya da iki partinin Salih ve Zebari’nin adaylığını çekip KYB içinden Salih yerine başka bir aday üzerinde uzlaşı sağlamayı önerdi. KDP ve KYB büroları bu iddiayı ne doğruladı ne de yalanladı.

Dışardan bakıldığında Mesud Barzani ve Salih arasında şahsi bir sorun varmış gibi görünmesine rağmen KYB çevreleri, KDP’nin Salih’ten bağımsız olarak cumhurbaşkanlığı koltuğunu teslim almak istediği görüşünde. Şarku’l Avsat’a konuşan ve isminin açıklanmasın istemeyen KDP’nin eski bir milletvekili, “Cumhurbaşkanlığı koltuğunun 17 yıl daha KYB’de kalması gerekmez” dedi. Eski milletvekili, “Ortaya çıkan seçim kazanımının yanı sıra makam paylaşımı konusunda iki parti arasında yapılan ve KYB’nin tutunduğu stratejik anlaşma bir süredir mevcut değil. Bu sefer artık Bağdat ve Irak Kürdistan Bölgesi’nde oyunun kuralları değişmeli” ifadelerini kullandı.

KDP’nin cumhurbaşkanlığı koltuğunu teslim almasına muhalefet eden ve kamuoyunda artık ‘üçte iki çoğunlukçular’ olarak anılan Şii çevreler ise, Sünni Egemenlik İttifakı, KDP ve Sadr Hareketi’nin oluşturduğu üçlü koalisyon bağlamında KDP’nin cumhurbaşkanlığı koltuğunu teslim almasıyla ilgili endişelerini daha açık bir şekilde dile getiriyor. Bağımsız bir Şii isim, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “(Cumhurbaşkanlığı makamının KDP’ye geçmesi) endişesi, Egemenlik İttifakı liderleri Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi ile Hamis el-Hancer’in Mesud Barzani ile olan sağlam ilişkisi dikkate alındığında Cumhurbaşkanlığı ve Meclis Başkanlığı makamlarının Barzani’ye yakın olacak olmasından kaynaklanıyor. Bu üçlü ittifakın görünüşteki uyumu göz önüne alındığında, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr tarafından seçilecek başbakan, büyük ölçüde Cumhurbaşkanı ve Meclis Başkanı’nın iradesine bağlı olacak. Hoşyar Zebari’nin cumhurbaşkanı makamını teslim alması halinde, bu koalisyon cumhurbaşkanı makamının uyuyan yetkilerini aktifleştirebilir. Bu da tamamen endişe ettiğimiz bir şey” dedi.

Federal Mahkeme’nin bugün cumhurbaşkanlığı koltuğu ve Barzani’nin önerileriyle ilgili nihai pozisyonunu ilan etmesi beklenirken, KYB Sözcüsü Mahmud Hoşnaw, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şunları kaydetti:

“Partimizin (KYB) Siyasi Bürosu’nun hem resmi hem resmi olmayan toplantıları sürüyor. Fakat şu ana kadar KDP ile bir uzlaşıya varılmadı. KYB halen pozisyonuna bağlı ve KYB’nin cumhurbaşkanı adayı Dr. Berhem Salih’in desteklenmesiyle ilgili herkesle görüşmede ve herkesle etkileşim halinde.”

Hoşnaw, perşembe günü Erbil’de bir araya geldikleri sırada Mesud Barzani’nin Bafel Talabani’ye sunduğu söylenilen önerilerle ilgili soruya, “Evet, Barzani Talabani’ye öneriler sundu. Fakat Talabani bu önerileri onaylama veya reddetme gibi bir pozisyon ilan etmedi. Bu mesele KYB içinde karara bağlanacak. KYB içinde bu hususta ciddi hareketliliğin olduğu biliniyor” diye yanıt verdi.