Bangladeş: Şeyh Hasina’nın devrilmesi Hindistan için ne anlama geliyor?

Hasina’nın başbakanlığı döneminde Yeni Delhi, Dakka ile yakın bağlar kurdu. Onun iktidardan gitmesi Modi hükümeti için büyük bir dış politika zorluğu teşkil ediyor.

Bangladeş siyasetini son birkaç haftada şekillendiren dramatik olaylar Hindistan tarafından yakından izleniyor.

Başbakan Narendra Modi’nin hükümeti, son on yıldır Şeyh Hasina ve onun Avami Birliği partisiyle yakın bağlar geliştirdi.

Hasina’nın hükümetine karşı öğrencilerin öncülük ettiği kitlesel protestoların ardından istifa etmesiyle birlikte, tüm gözler Nobel ödüllü Muhammed Yunus liderliğindeki yeni geçici yönetimde kimin yer alacağına çevrildi .

Singapur Güney Asya Çalışmaları Enstitüsü’nde konuk profesör olarak görev yapan C Raja Mohan, DW’ye yaptığı açıklamada, “Geçici kalkınma ekonomisti olan Muhammed Yunus’un atanması iyi bir işaret” dedi.

“Bangladeş’i demokratik ve kalkınma yoluna sokuyor” diyen Trump, Hindistan ve Batı’nın, Müslüman çoğunluklu Güney Asya ülkesinde büyük çıkarları olduğunu sözlerine ekledi.

Hindistan’ın Bangladeş’e yönelik yaklaşımının yeniden ayarlanması

Ancak İslamcı Cemaat-i İslami partisinin üyeleri veya destekçileri Dakka’daki yeni hükümete katılırsa, bu durum Hindistan liderliği için son derece endişe verici olacaktır.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, son gelişmelerin Yeni Delhi’yi komşusuna yönelik yaklaşımını yeniden ayarlamak zorunda bıraktığını söylüyor.

Bangladeş’teki dini azınlıkların kaderi de Yeni Delhi için büyük bir endişe kaynağı. Hindular, Bangladeş’in 170 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 8’ini oluşturuyor.

Geleneksel olarak, muhalefetteki katı İslamcı partinin aksine, büyük ölçüde laik olarak tanımlanan Hasina’nın Avami Birliği partisini desteklediler. Güvenlik durumunun istikrarsızlığı konusunda endişeler.

Son günlerde  Hindu işyerlerine ve evlere yönelik saldırılar yaşandığı haberleri geliyor.

Hindistan’ın eski dışişleri bakanlarından Shyam Saran, “Hindistan’da azınlıklara yönelik saldırılar ve Bangladeş’te hâlâ devam eden kaotik durum nedeniyle anlaşılabilir bir endişe var” dedi.

Hint güvenlik yetkilileri, Perşembe günü, yüzlerce Bangladeşli Hindunun sınırı geçmek umuduyla Hindistan sınırında toplandığını söyledi.

“Özellikle endişe verici olan şey, azınlıkların, işyerlerinin ve tapınaklarının da birden fazla yerde saldırıya uğramasıydı. Bunun tam boyutu hala net değil,” dedi Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar bu hafta Parlamento’daki milletvekillerine.

“Azınlıkların statüsüne ilişkin durumu da izliyoruz… ancak kanun ve düzen gözle görülür şekilde sağlanana kadar doğal olarak derin bir endişe içinde olacağız. Sınır muhafız güçlerimize de bu karmaşık durum göz önünde bulundurulduğunda olağanüstü derecede uyanık olmaları talimatı verildi,” diye ekledi Jaishankar.

Bangladeş’teki diğer aktörleri dahil etmek

Hindistan, Bangladeş ile 4.100 kilometrelik (2.500 mil) gözenekli bir sınır paylaşıyor.

Yeni Delhi, özellikle Bangladeş’in şiddetli ayaklanmalara eğilimli Batı Bengal, Assam, Meghalaya, Tripura ve Mizoram eyaletleriyle sınırı olması nedeniyle, sınır boyunca insan ticareti, sızma ve terörist faaliyetler konusunda uzun zamandır endişe duymaktadır. 

Ancak uzmanlar, Dakka’da yeni bir hükümetin kurulmasıyla birlikte Hindistan’ın Avami Birliği’nin ötesine bakması ve Bangladeş’teki diğer önemli siyasi aktörlerle etkileşime girmesi gerekeceğini söylüyor.

Mantraya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün kurucu başkanı Shanthie Mariet D’Souza, DW’ye yaptığı açıklamada, Hindistan’ın Hasina’nın iktidarı sırasında başlıca muhalefet partisi olan Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) ile ilişkilerini onarma konusunda şimdiye kadar isteksiz davrandığını söyledi.

“Hindistan, Bangladeş’teki tek yönlü dış politikasından vazgeçmek ve yeni zemin gerçeklerine uyum sağlamak zorunda kalacak,” dedi. “Zamanla, birden fazla olası ortakla etkileşime girmeye başlaması gerekecek,” diye ekledi.

Ayrıca yakın ikili askeri ortaklığın sürdürülmesi konusunda ısrar etti. “Hindistan ve Bangladeş orduları yakın bir stratejik ilişkiye sahip olduğundan, güvenlik ve sınır yönetimi konusunda bir iletişim kanalı açmak faydalı olabilir.”(DW)