Araştırma: Kalıcı kimyasallara maruz kalmak bağırsak ve böbrek rahatsızlıklarını tetikleyebiliyor

Yeni bir araştırma, ‘kalıcı kimyasalların’ genç yetişkinlerde bağırsak mikrobiyomunun düzensizliği yoluyla böbrek hasarına yol açabileceğini ortaya koydu.

Kimyasalların insan sağlığı üzerine etkilerini inceleyen yeni bir araştırma, sıklıkla “kalıcı kimyasallar” olarak adlandırılan perfloroalkil ve polifloroalkil maddelere (PFAS) maruz kalmanın, genç yetişkinlerde böbrek hasarına yol açabilen bağırsak mikrobiyomunun düzensizliğine yol açabileceğini gösterdi.

Çevrede kalıcı olan, insanlarda ve/veya yaban hayatında biyolojik olarak biriken ve toksik olan kimyasallara PBT denir. Bu özellikleri nedeniyle, ticarette kaldıkları ve dolayısıyla çevreye salınabildikleri sürece, insanların ve yaban hayatının sağlığını tehdit edeceklerdir. Riskin doğası, belirli toksik özelliklerine, maruz kalan nüfusun veya ekosistemin büyüklüğüne ve maruziyetin kapsamına ve süresine bağlı olacaktır. Ancak, kalıcılıkları ve biyolojik olarak birikme kabiliyetleri nedeniyle, maruziyet seviyeleri insanlarda, evcil hayvanlarda veya yaban hayatında olumsuz etkilere neden olmak için yeterli olduğunda, etkileri kolayca tersine çevrilemez.

Kimyasallar çeşitli toksik özelliklere sahip olabilir ve bu da çeşitli olumsuz sağlık etkilerine yol açabilir. EPA’ya göre, potansiyel bir PBT kimyasalının toksisite derecesi, insan veya çevresel toksisiteye yol açan tekrarlanan maruziyetlere dayanır. Olumsuz etkiler arasında DNA’da mutajenik hasar, kanser, nörolojik toksisite, üreme toksisitesi, gelişimsel toksisite veya bağışıklık sistemi hasarı sayılabilir.

Birçok PFAS (per- ve polifloroalkil maddeler) aynı zamanda PBT’dir. Bu, flor atomlarıyla tamamen yüklü çeşitli uzunluklarda karbon zincirlerinden oluşan çeşitli bir kimyasal ailesidir. 

PFAS’ın çok sayıda kullanımları vardır. Halılarda, kumaşlarda ve diğer malzemelerde leke ve su direnci sağlarlar, pişirme kaplarında yapışmaz yüzeyler oluştururlar ve diğer uygulamaların yanı sıra yüzey aktif maddeler ve hidrolik sıvılarda kullanılırlar. PFAS’lar çevrede oldukça kalıcıdır ve CDC tarafından yürütülen çalışmalara göre, birkaç PFAS genel nüfustaki hemen hemen herkesin kanında mevcuttur. Ayrıca insanlarda ve vahşi yaşamda biyolojik olarak birikirler.

Hayvan çalışmalarında PFAS gelişimsel bozukluklara, karaciğer toksisitesine, bağışıklık sistemi sorunlarına ve tümörlere neden olabilir. İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar sınırlıdır. Birkaçı, iki PFAS’ın daha yüksek seviyelerinin daha yüksek kolesterol seviyeleri ve daha yüksek tiroid hastalığı insidansıyla ilişkili olduğunu göstermektedir. (CDC) Ek insan çalışmaları devam etmektedir. PFAS’a her yerde maruz kalma, kalıcılığı, biyolojik olarak birikme yeteneği ve toksisite nedeniyle, daha güvenli alternatiflerle değiştirilmesi acilen gereklidir.

Şimdi bir araştırmacı ekibi, PFAS maruziyeti nedeniyle bağırsak mikrobiyomunda ve ilgili metabolitlerde meydana gelen değişikliklerin, genç yetişkinlerde böbrek fonksiyonlarındaki azalmanın yüzde 50’sine kadar olan kısmını oluşturduğunu öne sürdü.

Böbrek rahatsızlığını hem PFAS maruziyeti hem de bağırsak sağlığı sorunlarıyla ilişkilendiren önceki çalışmalara dayanan son çalışma, olası bağlantıları keşfetmek için ilk kez üç faktörü bir arada inceledi.

PFAS maruziyeti böbrek rahatsızlığına yol açar mı?

Euronews’in haberinde, bulgular Science of the Total Environment dergisinde yayımlandı.

Araştırmacılar, kronik böbrek hastalığı riskinin daha yüksek olduğu 17-22 yaş aralığındaki çoğunluğu Hispanik kökenli 78 genç yetişkinden oluşan küçük bir kohortun verilerini analiz etti.

Başlangıçta, PFAS seviyelerini ölçmek ve bağırsak mikrobiyom bileşimini ve dolaşımdaki metabolitleri analiz etmek için katılımcılardan kan ve dışkı örnekleri topladılar. Dört yıl sonra, araştırmacılar katılımcıların böbrek fonksiyonlarını değerlendirdi.

Daha yüksek PFAS maruziyeti olan bireylerin böbrek fonksiyonlarının zaman içinde önemli ölçüde kötüleştiği tespit edildi.

Araştırmacılar daha sonra bu etkileri, anti-inflamatuar metabolitlerde ve bunları üreten bakterilerde azalmaya, ayrıca daha yüksek PFAS maruziyeti olanlarda inflamatuvar metabolitlerde artışa bağladılar.

Örneklem büyüklüğünün küçük olması gibi sınırlamalara rağmen araştırmacılar, bu bulguların PFAS kaynaklı böbrek hasarına karşı korunma yollarına dair erken dönemde fikir verebileceğini belirtti.

Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Jesse Goodrich yaptığı açıklamada, “Bulgularımız, PFAS’ın birçok farklı sağlık riskiyle ilgili bulmacanın önemli bir parçasıdır ve politika yapıcılara, halkı bu kimyasallara maruz kalmaktan korumak için politikalar geliştirmelerine yardımcı olabilecek bilgiler sağlayabilir,” dedi.