Araştırma: Covid-19 pandemi stresi ergenlerin beyinlerini yaşlandırdı

Yeni bir araştırmaya göre Covid-19 pandemisi yalnızca ergenlerin ruh sağlığını olumsuz etkilemekle kalmadı, aynı zamanda beyinlerini de yaşlandırdı.

Pandeminin dünya genelinde özellikle gençlerin ruh sağlığını olumsuz etkilediği her geçen gün yeni bir çalışma ile kanıtlanıyor. Karantina tedbirleri nedeniyle okulların ve diğer sosyalleşme alanlarının kapalı olması çocukların ve gençlerin duygusal sağlığına büyük zarar verdi.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Stanford Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma ise pandemiyle bağlantılı stresin ergenlerin beyinlerinde fiziksel değişikliğe yol açtığını ve beyin yapısında pandemi öncesindeki yaşıtlarına kıyasla daha yaşlandırdığını ortaya koydu.

Biological Psychiatry dergisinin Global Open Science bölümünde yayımlanan çalışma kapsamında araştırmacılar, San Francisco körfez alanındaki 81 ergenin pandemi öncesi çekilen manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramasını, 82 ergenin Ocak 2020 ve Mart 2022 tarihlerinde, pandeminin sürdüğü ancak karantinanın kaldırıldığı dönemde çekilen MRI taramalarıyla karşılaştırdı.

Bu katılımcıların 64’ünün yaş ve cinsiyet gibi faktörleri açısından eşleştirildi.

Araştırmacılar karantina sonrasında değerlendirilen ergenlerin, pandemi öncesindekilere göre ruh sağlığı sorunlarını daha ağır şekilde içselleştirdiğini fark etti. Daha da ötesi, karantina sonrası değerlendirilen ergenlerde beyin zarı kalınlığının azaldığı, hippokampal ve amigdala hacminin büyüdüğü ve beyin yaşının daha fazla ilerlediği anlaşıldı. 

Sonuç itibariyle, karantina sonrasında değerlendirilen ergenler, tipik olarak yaşlılarda ya da çocuklukta kayda değer talihsizlikler deneyimlerde görülen nöroanatomik özellikler sergiledi. Bir başka deyişle bu ergenlerin beyinleri zamanından önce yaşlandı.

Araştırmacılar başka bir çalışma üzerindeydi

Çalışma esasında pandeminin ergenlerin beyin yapısını nasıl etkilediğini araştırmak için başlamadı. Araştırmaya katılan çocuklar, ergenlikte depresyonla ilgili uzun soluklu bir çalışma grubunda yer alıyordu. Ancak Covid-19 salgını ile araştırmacılar planladıkları düzenli MRI taramalarını yapamadı.

Beyin taramaları yeniden başladığında ise, araştırmacılar çalışmaya kaldıkları yerden devam edemeyeceklerini anladı. 

Euronews Next’e konuşan Stanford Üniversitesi’nden psikoloji profesörü Ian Gotlib araştırmada büyük bir açık oluştuğunu belirterek, “İstatistiksel olarak bu açığı kontrol edebilirdik, ama bu o çocukların pandemi öncesindeki çocuklarla aynı olduğunu varsayımına dayanıyordu ve biz durumun böyle olduğundan emin değildik” dedi.

Prof Gotlib, “Bu çocukların karantinalardan sonra yüksek oranda depresyon ve endişe ve üzüntü yaşadığını biliyorduk. Ama bilmediğimiz beyinlerinde değişim olup olmadığıydı. Ve beyinleri değişmişti” diye konuştu.

Prof Gotlib, bugüne kadar bu şekilde beyin yaşının ilerlemesi yalnızca şiddet, ihmal ya da ailesel sorunlar gibi kronik sıkıntılar yaşayan çocuklarda görüldüğüne dikkat çekti. 

Beyin yapısındaki değişimler ne anlama geliyor?

Her ne kadar beyindeki fiziksel değişimler kulağa çok ciddi gelse de, bu değişimlerin ne anlama geldiği ya da  kalıcı olup olmadığı henüz bilinmiyor. 

Prof Gotlib, “Bir karşılaştırma grubu yok. Önümüzdeki beş yıl içinde pandemiyi yaşamamış çocuklarla kıyaslama yapamayacağız çünkü böyle bir grup yok” diyerek bu sorularının yanıtını bulmanın zorluğuna işaret etti.

“Belki bu değişim onları daha hızlı bir biyolojik yaşlanmaya götürür. Ya da belki bu geçici bir şeydir ve pandemi stresine karşı bir tür tepkidir” diyen Gotlib, ergen beyninin hala esnek olduğunu ve görece daha kolay adapte olup değişebildiğine dikkat çekti.

Prof Gotlib, “Belki de bu pandeminin stresine uyumdur ve stres ne zaman azalırsa yaşlanma da yavaşlar” değerlendirmesinde bulundu.

Araştırmanın, kötüleşen ruh sağlığının değişebileceğini ortaya koymasının önemli olduğuna vurgu yapan Prof Gotlib, “İçine girip beyni doğrudan değiştiremezsiniz ama ruh sağlığını, depresyonu, anksiyeteyi doğrudan tedavi edebilirsiniz. Ve bence bu çok önemli” diye konuştu.

Gotlib bu gençlerin 20 yaşına geldiklerinde yeniden beyin taramasından geçeceklerinin bilgisini verdi.(Euronews Türkçe)