Hakan Fidan ile Suriyeli mevkidaşı karşılıklı şartları konuştu
Türkiye Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan ve Suriye Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Tümgeneral Ali Memlük’ün Moskova’da gerçekleştirdiği görüşmeler, iki ülke arasındaki görüş ayrılıklarının sürdüğünü ve Rusya’nın ortak bir çözüm bulunmasını arzuladığını gösteriyor.
Şark’ul Awsat’ın haberine göre, Suriye Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Ali Memluk ile Türkiye Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Rusya’nın başkenti Moskova’da bir araya geldi.
Haberde, Şam’ın Türkiye’nin Suriye’den çekilmesini istediğini, Türkiye’den “ayrılıkçı muhalif gruplara” destek vermeyi bırakmasını, 2015’ten bu yana muhalif grupların kontrolünde olan İdlib’in kendilerine geri verilmesini ve Bab al-Hava sınır kapısının kontrolünün yeniden Suriye hükumetine teslim edilmesini istediğini söyledi. Ankara’nın ise Rojava’da “güvenli bölge” oluşturulmasını istediği vurgulanırken, Rusya’nın ise farklılığın önüne geçmek için arabuluculuk yapmaya devam edeceği ve ‘ayrılıkçı’ hareketlere karşı her iki tarafın da (Ankara ve Şam) koordine olmasını istediği vurgulandı.
Ayrıca haberde,Türkiye ile Suriye arasında Lazkiye, Tahran ve Moskova’da farklı düzeylerde çok sayıda gizli görüşmenin yapıldığı belirtildi.
Memlük ve Fidan arasında Rusya’nın gözetiminde yapılan görüşmede, Memluk’un Türkiye’den Soçi anlaşmalarına uymasını, Halep ile Lazkiye arasındaki uluslararası yolu açmasını ve Suriye topraklarından çekilmesini istediği, Hakan Fidan’ın ise, PKK’nin Suriye kanadı olarak gördüğü YPG’ye karşı ciddi bir tavır bekliyor.
Ayrıca kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak için, Türkiye tarafından destelenen muhaliflerle müzakereler yapılması, Halep ve bazı diğer bölgelerde 30 kilometre derinliğinde güvenli bölgelerin inşa edilmesi, Suriyeli mültecilerinin dönüşünün kolaylaştırılması ve Suriye Anayasa Komitesi’nin çalışmalarının desteklenmesi ve kolaylaştırılması, Ankara’nın diğer talepleri arasında.
Habere göre, İran da Suriye ile Türkiye arasındaki güvenlik arabuluculuk hattına girmek için girişimde bulundu ancak bu girişimi, Moskova ve Şam’daki bazı çevreleri rahatsız etti.
Rusya’nın ise arabuluculuk pozisyonunu sürdürdüğü değerlendiriliyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova’yı ziyaret eden Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ile görüşmesinde, Moskova’nın pozisyonunu yineledi. İddialara göre Mikdad, Hakan Fidan’ın rolünün etkinliğine şüpheyle yaklaştı.
Rusya ilk etapta, Türkiye’nin askeri operasyon başlatma planlarını durdurduğuna ve iki ülke yetkililerin söylemlerini yumuşatmayı başardığına inanıyor.
Rusya’ya göre Türk Silahlı Kuvvetleri bir aşamada Suriye’den çekilecek ancak bu acil bir konu değil. Şu an Suriye ve Türkiye’nin “hemfikir olduğu husus” ise “Kürt ayrılıkçı hareketleri” diye adlandırdığı Rojava Özerk Yönetimi ve DSG ile mücadeleye odaklanılmasının gerekli olduğu.
Bazılarına göre mevcut durum iki ya da üç yıl daha bu şekilde devam ederse Suriye’nin toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması daha da zorlaşacak. Bu nedenle Rusya şimdi, iki tarafın talepleri ve ortak noktalarına odaklanan bir “eylem planı” üzerinde çalışıyor.
Öncelikler arasında ise Türk tarafına güvenlik garantileri verilmesi ve bunun karşılığında, İdlib ve Halep-Lazkiye yolunda operasyonel düzenlemeler yapılması yer alıyor. Çözüm önerilerinden biri de Suriye ve Türk taraflarının 1998 tarihli Adana Mutabakatı’nın bir benzeri üzerinde anlaşmaya varmasının sağlanması.
Haberde, şu tespite yer veriliyor; “Tüm göstergeler, Şam ile Ankara arasında ‘normalleşme treninin’ hareket ettiğini ve Moskova’nın, istasyonları, içeriği ve trenin hızını belirlemek için çabaladığını gösteriyor. Türkiye ve Suriye arasındaki temasın güvenlik çerçevesinde mi kalacağı yoksa siyasi bir çerçeveye de geçilip geçilmeyeceği ise bilinmiyor.”
