AFP Moskova-Şam zirvesini yazdı: Şara, Putin’den Esad’ın iadesini istedi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Suriye lideri Ahmed Şara, 2014 Aralık ayında Beşar Esad yönetiminin devrilmesinden bu yana ilk kez Moskova’da bir araya geldi.

Putin, Şara ile Kremlin Sarayı’nda bir araya geldi. Rus heyetinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ve Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov yer alırken Suriye heyetinde ise Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, Suriye Savunma Bakanı Murhef Ebu Kasra, Suriye İstihbarat Başkanı Hüseyin es-Selame ve Suriye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir Şara hazır bulundu.

Putin, görüşmenin başında yaptığı konuşmada, Rusya ve Suriye’nin onlarca yıldır özel ilişkiler geliştirdiğini belirtti. 80 yılı aşkın süredir iki ülkenin diplomatik ilişkileri sürdürdüğünü hatırlatan Putin, bu ilişkilerin 1944’te, Rusya ve eski Sovyetler Birliği için en zor zamanlarda kurulduğunu hatırlattı.

Putin: 4 binden fazla Suriyeli Rusya’da eğitim gördü

Putin, “Bu süre zarfında Suriye ve Rusya arasındaki ilişkiler her zaman dostane olmuştur. Rusya’nın Suriye ile siyasi koşullarımız veya özel çıkarlarımızla bağlantılı hiçbir ilişkisi olmamıştır. Bu on yıllar boyunca, her zaman tek bir şey tarafından yönlendirildik, Suriye halkının çıkarları.” ifadelerini kullandı.

Suriye halkıyla gerçekten derin bağları olduğunu dile getiren Putin, binlerce insanın evlilik ve dostluk bağlarıyla birbirine bağlı olduğunu, halihazırda 4 binden fazla Suriyeli gencin, Rusya’daki yükseköğretim kurumlarında eğitim gördüğünü aktardı.

Putin, “Bunların, gelecekte Suriye devletinin gelişmesine ve güçlenmesine çok önemli katkılarda bulunacaklarını umuyorum.” diye konuştu.

Suriye’de parlamento seçimlerinin yakın zamanda yapıldığını anımsatan Putin, “Bunun sizin için büyük bir başarı olduğuna inanıyorum. Çünkü bu, toplumun güçlenmesine yol açıyor ve Suriye şu anda zor zamanlardan geçiyor olsa da bu, Suriye’deki tüm siyasi güçler arasındaki bağları ve etkileşimi güçlendirecek.” değerlendirmesinde bulundu.

Rusya ile Suriye hükümetler arası komisyonunun 1993’ten bu yana var olduğunu ve çalışmalarına yeniden başladığını bildiren Putin, Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak başkanlığındaki bakanlıklar arası heyeti kabul ettiği için Şara’ya teşekkür etti.

Putin, “Orada birçok ilginç ve faydalı girişim tespit edildi. Biz de kendi adımıza, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla düzenli temas ve istişarelerin sürdürülmesi konusunda varılan anlaşmanın yanı sıra bunları hayata geçirmek için her şeyi yapmaya hazırız.” dedi.

Şara: “Dünya yeni Suriye’yi tanımaya başladı“

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ise Putin’e ev sahipliği için teşekkür etti. Oldukça uzun bir yolculuk yaptığını kaydeden Şara, Rusya ile Suriye arasında gerçekten uzun soluklu tarihi bağlar olduğunu söyledi. Bugün yeni bir gün ve yeni bir Suriye yaşadıklarını belirten Şara, bu yeni Suriye’yi dünyaya tanıttıklarını ve dünyanın da yeni Suriye’yi tanımaya başladığını ifade etti.

Siyasi hedeflerini ilerletmek için çaba sarf ettiklerini vurgulayan Şara, tarihsel bağlarla birbirlerine bağlı olduklarını ve Rusya’nın bu süreçte önemli bir rol oynayacağını bildiklerini söyledi. Rusya’nın kendilerine sağladığı birçok başarıya güvendiklerini dile getiren Suriye lideri, Rusya’nın çeşitli alanlarda yardımcı olduğunu ve maddi işbirliği köprüleriyle birbirlerine bağlı olduklarını aktardı.

Suriye’de 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmasıyla 13 yıldan fazla süren iç savaş sonucunda, 61 yıllık Arap Sosyalist Baas Partisi ve rejimin son varisi Beşşar Esed’in kanlı iktidarı geçen yıl aralık ayında çökmüştü.

Rusya’nın ise devrik rejim lideri Esed’e ailesiyle birlikte sığınma sağladığı belirtilmişti.​​​​​​​ Esed ve ailesinin Moskova’ya geldiği kaydedilirken, sığınma hakkının insani gerekçelerle sağlandığı ifade edilmişti.

AFP Esad’ın iadesini yazdı

Öte yandan ismini vermek istemeyen bir hükümet yetkilisi merak edilen soruyu yanıtladı ve Şara’nın gündeminde Esad’ın iadesinin de olduğunu belirtti.

Yetkili AFP’ye yaptığı açıklamada, “Şara, Rusya Devlet Başkanı’ndan başta Beşar Esad olmak üzere Rusya’da bulunan ve savaş suçu işlemiş tüm kişilerin  teslim edilmesini isteyecek” sözlerini kullandı.

Suriye 7. Soruşturma Mahkemesi geçen hafta Esad hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarmıştı. Aralık 2024’te görevden alınmasının ardından Moskova’ya kaçan ve burada koruma altında bulunan Esad’ın, kendi halkına karşı işlediği suçlardan ötürü yargılanması isteniyor.

Görüşmede ele alınan bir diğer önemli konu Suriye’deki Rus askeri üslerinin durumu oldu. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Putin ile eş-Şara’nın Suriye’deki Rus askeri üslerinin geleceğini görüşeceğini duyurdu. Rusya’nın Tartus’taki deniz üssü ve Hmeymim’deki hava üssü gibi stratejik noktaları koruma kararlılığı sürüyor.

Suriyeli kaynaklar, Moskova’dan Esad yanlısı güçlere silah yardımı yapılmaması yönünde güvence talep edildiğini aktardı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov daha önce yaptığı açıklamada, Şam’ın üslerin kalmasını istediğini belirtmişti. Şara yönetiminin bu üslerin insani yardım merkezlerine dönüştürülmesi önerisine sıcak baktığı belirtiliyor.

(AA)