Blinken’dan Suriye’yle ilgili diplomatik girişimler kapsamında Irak’a sürpriz ziyaret
Ankara temaslarının ardından Cuma günü Irak’a habersiz bir ziyaret gerçekleştiren ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Suriye’nin siyasi geçiş sürecini görüşmek üzere Başbakan Muhammed Şiya el-Sudani ile biraraya geldi. Blinken, Beşar Esat’ın devrilmesinin ardından mezhepçi olmayan bir yönetim kurulması çağrısında bulundu.
Esat hükümetinin 13 yıllık iç savaşın ardından hızla çökmesi Washington’da beklenmedik bir gelişme oldu. Biden yönetimi geçen haftadan bu yana, Suriye’deki isyancıları İslamcı gruplardan kaçınan bir hükümet kurmaya çağırıyor.
Blinken da Washington’un Suriye’nin siyasi geçiş sürecine rehberlik etmesini umduğu kapsayıcılık ve azınlıklara saygı gibi bir dizi ilke konusunda Arap ve Türk müttefikleriyle ortak bir cephe oluşturmak için Ortadoğu turunda.
Bağdat’taki ABD büyükelçiliğini ziyaret eden Blinken, Sudani ile Suriye’deki durum hakkında konuştuğunu söyledi.
Blinken, büyükelçilikte yaptığı açıklamada, “Suriye Esat diktatörlüğünden demokrasiye geçerken, bunu elbette Suriye’deki tüm azınlıkları koruyacak, kapsayıcı, mezhepçi olmayan bir hükümet oluşturacak ve hiçbir şekilde terörizm için bir platform haline gelmeyecek şekilde yapmalı” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı, “IŞİD’in Suriye’de devam eden varlığı nedeniyle bunun önemini Irak’tan daha iyi kimse bilemez ve biz örgütün yeniden ortaya çıkmasını engellemeye kararlıyız” dedi.
Bölgedeki ve Batı’daki hükümetlerle birlikte Esat ailesinin on yıllardır süren baskıcı yönetiminin ardından yaşanan karmaşık süreci yönetmeye çalışan Biden yönetimi, önde gelen isyancı grup Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) dahil Suriyeli isyancı gruplarla temas kurmaya başladı.
Daha önce El Kaide ile müttefik olan HTŞ’yi ABD, Avrupa Birliği, Türkiye ve Birleşmiş Milletler, terör örgütü olarak tanımlıyor.
Irak’ın ardından Ürdün’e geçen Blinken, hafta sonunda Akabe’de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Arap dışişleri bakanlarının Suriye’yi ele alacakları bir toplantıya katılacak.
İran’a karşı mücadele
Çoğunlukla Şii siyasi partiler ve İran’a yakın silahlı gruplardan oluşan bir koalisyon tarafından yönetilen Irak, Tahran’ın Gazze’deki Hamas ve Lübnan Hizbullahı’nı da içeren Direniş Ekseni’nin önemli bir oyuncusu.
Irak, İsrail’in Hamas’ın 7 Ekim 2023 saldırılarına karşılık vermesinden bu yana bazı gerilimlere sahne oldu.
Reuters haber ajansına konuşan Amerikalı bir yetkili, Washington’un bu anı İran’ın bölgedeki etkisini daha da azaltmak için bir fırsat olarak gördüğünü söyledi.
Blinken, “Güvenlik konusunda Irak’la işbirliği yapma ve Irak’ın egemenliğinin güçlendirilmesi ve korunması için her zaman çalışma taahhüdümüzü bir kez daha teyit ettim” dedi.
Irak, Bağdat’ın huzursuzluğun yayılabileceği endişelerine rağmen, Sünni isyancıların ilerlemesi ve nihayetinde geçen hafta sonu Şam’ı ele geçirmesi üzerine, Şii milislerin Suriye’ye müdahale etmesine fırsat vermemeyi tercih etti.
Binlerce Sünni savaşçı, 2003’teki ABD işgalinden sonra Suriye’den Irak’a geçmiş ve yıllarca süren mezhepsel katliamları körüklemiş, 2013’te de IŞİD olarak geri dönüp ülkenin üçte birini ele geçirmişti.
Suriye’de HTŞ liderliğindeki muhalif gruplar El Kaide ve IŞİD’i reddediyor ve Irak’ta hiçbir emelleri olmadığını söylüyor.
Suriye’deki isyancılar ilerledikçe Irak da sınırına ordusundan binlerce savaşçının yanısıra daha önce Suriye’de savaşmış İran’a bağlı birçok silahlı grubun yer aldığı bir güvenlik birimi olan Halk Seferberlik Güçleri’ni yığdı.(VOA Türkçe)
