Başbakan Sudani’nin Kürdistan Bölgesine ziyaretine dair..

Kürt kaynakları Irak Başbakanı Muhammed Şii el Sudani’nin, kendi arenasının düşme ihtimalini ortadan kaldıracak güvenli bir formüle göre, Kürdistan’ın otoritesini federal otorite altında kabul edilebilir bir çerçeveye oturtacak dengeli bir politikayı empoze etmek için pragmatik bir yaklaşım benimsediğini söylüyor.

Yaklaşık iki yıl önce Irak Başbakanı olarak göreve başlamasından bu yana , Muhammed Şii El-Sudani Kürdistan bölgesine üç ziyaret gerçekleştirdi; bunların sonuncusu geçtiğimiz Çarşamba günüydü ve bu ziyaret sırasında çeşitli Kürt partileriyle öne çıkan sorunlarla ilgili kapsamlı toplantılar gerçekleştirdi. Erbil ve Bağdat hükümetleri arasındaki tartışmalı konular, ancak bu adım, kararı kontrol eden güçlerin kısıtlamalarıyla çevrelenen Sudanlıların benimsediği politikanın emelleri ışığında açıklananın ötesine geçen bir gündemle çevrelenmiş görünüyordu. Gelecek yılın sonbaharında yapılması planlanan federal parlamento seçimlerinin yapım aşaması.

İki taraf arasındaki ilişkiyi belirleyen bağlamda, Kürtlerin herhangi bir hükümet kurmada etkili bir faktör olduğu seçimler öncesinde kartların yeniden düzenlenmesine dikkatlerin çekilmesiyle ziyaret farklı boyutlar taşıyor. Sudanlılar Kürdistan üzerinden mi arıyor? Kendisine ikinci bir başbakanlık dönemi garanti edecek ittifakları sağlamlaştırmayı mı hedefliyor? Şii güçlerin çıkarları ile Kürtlerin talepleri arasında nasıl denge kurabilecek?

Farklılıkların ötesine bir bakış

Sudanlıların Kürt liderlerle yapacağı görüşmelere ilişkin açıklanan gündem, bölgede yeni bir hükümetin kurulmasını hızlandırmak için onları birbirine yakınlaştırma girişimi dışında mevcut temel farklılıklar çerçevesinden sapmadı. Bağdat’ın onayını açıklamasının ardından birkaç gün önce ilerleme kaydeden bölgenin petrol ihracatının askıya alınması konusu…

Bölge çalışanlarının gelir ve maaşlarının ulaştırılmasındaki kriz dosyası acil sorunların ötesine geçen bir öngörüye sahipken 20 Kasım’da yapılması planlanan nüfus sayımına ilişkin Kürt çekinceleri ve bölgeden Türkiye’ye geçecek umut verici kalkınma yolu projesinin rolü önemli.

İran’a yakın Şii “koordinatör çerçeve” koalisyon güçlerinin himayesinde başbakanlık görevini üstlenen Sudanlıların lehine kaydedilen şey, federal yargı kararlarına rağmen Kürtlerle dostane ilişkiler sürdürmedeki başarısıdır. Bu durum otoritelerinin zayıflamasına, özellikle de Bağdat’tan ayrı olarak petrol ihraç etmelerinin engellenmesine yol açtı ve federal bütçeden paylarını onaylamaları karşılığında çeşitli gelirleri devretmek zorunda kaldılar.

Kürt kaynak, El Sudani’nin, kendi arenasının Sünnilerin potasına düşme ihtimalini ortadan kaldıran güvenli bir formüle göre, Kürdistan’ın otoritesini federal otorite altında kabul edilebilir bir kapsam dahilinde çerçeveleyen dengeli bir politikayı empoze etmek için pragmatik bir yaklaşım benimsediğini söylüyor.

Karmaşık dengeleme

Ziyaretin gizli boyutu göz önüne alındığında, bu, Sudanlıların yaklaşan seçimlerde şansını artırabilecek ve böylece güvenliğini artırabilecek fikir birliği ve ittifaklar oluşturmak için izlediği daha geniş bir stratejinin parçası olarak Kürt liderlerle iyi ilişkiler sürdürme konusundaki istekliliğiyle tutarlıdır. Ona göre istikrarlı bir ikinci dönem, çünkü Kürtler denklemde etkili bir sayıyı temsil ediyor ve çoğu zaman bir blok oluşturuyor. Parlamentoda yasa ve kararlar çıkarma ya da en azından onları tarafsızlık tarafına koyma konusunda etkisi var. Diğer güçlerin çıkarlarıyla çelişmeden ana konularda Kürtlerle dengeli bir çözüm bulma başarısı, onun bir politikacı ve üniter lider olarak imajını güçlendirecek ve aynı zamanda muhalif sesleri etkisiz hale getirmesine de yardımcı olacaktır.

Ülkedeki siyasi ittifak denklemini aşan karmaşıklıklar ışığında, Sudanlıların Kürtlerin konumunu kazanma ve bunu sürdürme yolu, taleplerin yüksek tavanından başlayarak, Kürtlerin konumunu ne ölçüde güçlendirdiği gibi bir dizi zorlukla çevrelenmiştir. Kürtlere herhangi bir imtiyazlı ayrıcalık tanımayı reddeden hareketin öfkesinin önüne geçmeyecek tavizler verebilir.

Etkili Şii güçlerin de Sudanlıların kendi nüfuz alanlarının dışına çıkmasını engelleyen sınırlamaları var ve bu da onun, hem yerel hem de harici olarak denklemdeki tarafların örtüşen politikaları ışığında bir denge kurmasını gerektiriyor. Şiiler ve Barzani’nin partisi ve Sünni Arap güçleriyle anlayış ve çıkarları olan Ankara, Amerika’nın yanı sıra Irak arenasında politika pusulasının yönünü etkilemede de aktif rol oynuyor.

Tutsak kalmış hırs

Bu gerçeklerin ışığında, El-Sudani, bir başbakanı kendi koşullarına bağlı tutma eğiliminde olan bazı Şii güçlerle ilişkilerindeki gerilemeyi telafi edebilecek müttefikler kazanma konusunda kendisini zorlu bir yarışın içinde buluyor; ancak bu çaba, El-Sudani’nin hamlesinin ötesine geçen hedeflere sahip olduğu fikrini destekleyen siyasi analist Dilshad Anwar’ın vizyonuna göre, büyük engellerle sekteye uğrayan toplantıları, “Küçük güçler tarafından bile gözden kaçırılmayan toplantıları gerçekleşti.” Nuri el-Maliki de dahil olmak üzere hükümetine sponsor olan Şii güçlerin liderleriyle ilişkisinin bozulmasının ardından, özellikle de ofisi üst düzey isimler hakkında casusluk yapma suçlamasıyla soruşturma altında olduğundan, en önemli hedefi olan arenasını güçlendirmek. Siyasi liderler, bu yüzden artan popülaritesinden sonra, aday Sudanlıları yaklaşan seçimlerde konumunu korumak ve sürdürmek için dizginlemeye yönelik girişimlerde bulunuluyor ve onu müttefik çekmeye iten gerçek nedenler bunlar.”

Anwar, şöyle devam etti: “Irak’ta derin devletin yapıcıları güçlü bir başbakan değil, kendi çıkarlarını koruyan, belirli bir gündeme bağlı, zayıf bir başbakan istiyor. Eski Başbakan Mustafa El Kazımi’nin başına gelenlerle ilgili deneyimimiz var. bugün ülkeyi ziyaret etmeye bile cesaret edemeyen biri.”

Analist Anwar, “Mahmud el-Meşhadani’nin Parlamento Başkanı olarak seçilmesini ve seçim yasasını değiştirme çabalarını Sudanlıları baltalamaya yönelik girişimler arasına” dahil ediyor ve şöyle açıklıyor: “Devletin fiili karar alma mekanizmasını kontrol eden güçler, bir başbakan atamaktan kaçınıyor” Objektif sebeplerden dolayı uluslararası toplum tarafından kabul edilemeyen bir kişi, ancak “Onun otoritesini genişletme tehlikesini hissediyorsunuz ve bu artık Sudanlılar için de geçerli.”

Yeteneklerin ötesinde sınırlamalar

Yukarıdakilere dayanarak, Sudanlıların Kürt güçleri arasındaki bakış açılarını etkileme ve onları kazanma becerisinin boyutuyla ilgili bir soru ortaya çıkıyor. Gazeteci ve Irak meseleleri araştırmacısı Saman Nouh, cevabında resmi doğayı anlatıyor. “Belki Sudanlılar ileride destek almak için Kürt güçleriyle ilişkisini güçlendirmeye çalışıyor ama Erbil-Bağdat ilişkisi son dönemde sadece sakin bir dönemdi ve onun adımı gelmedi” Verilere göre devlet adamı konumundan vazgeçmiş çünkü Kürdistan’daki krizler karmaşık. Sudanlıların elinde bu sorunları çözecek sihirli bir değnek yok ve Erbil ile Bağdat arasındaki anlaşmazlıklarda da durum aynı. Yakın zamanda bölgenin petrolünün ihraç edilmesi ve Kürdistanlı çalışanların maaşlarıyla ilgili göreceli ilerleme konusunda bir yayın yapıldı.”

Noah, çeşitli hükümetlerle sorunlar bütünüyle askıda kaldığı sürece, “Sudanlılar etkili bir parlamento bloğuna sahip olmadığı için bir etki yaratamıyor, dolayısıyla ne Kürt güçlerini birbirine yaklaştırabiliyor ne de Kürt güçlerini birbirine yaklaştırabiliyor.” Erbil ile Bağdat arasındaki ihtilaflı dosyalar düğümünü çözmeden… “Bağdat’ta üst düzey liderler arasında güçlü, sürekli ve cesur çalışma çabaları.”

Pahalı tavizler

Federal Mahkeme’nin Kürt bölgesi hakkında verdiği bağlayıcı yargı kararlarında belirtilen süreler konusunda yarı esnek bir politika benimseyen Erbil ile Bağdat arasındaki Sudan, bazı siyasi çevrelerce “ilişkinin baharı” olarak değerlendiriliyor.

Akademisyen araştırmacı Alaa Mustafa, El Sudani ile Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi arasındaki bu ilişkiyi daraltıyor ve şöyle diyor: “Hükümetin, ödemeye devam ettiği bir dönemde bölgeyi gelirlerini devretmeye zorlama konusunda isteksiz göründüğü açık. Erbil’le ilişkisine zarar vermesin diye çalışanlarının maaşlarına el konulması” şeklinde ifade edilirken, petrol dosyasında yaşanan gelişmeye bakıldığında Sudan hükümetinin üretim ve nakliye maliyetleri konusunda yüksek tavan koyma konusunda anlaşmaya vardığı daha açık olarak değerlendirilebilir. Bölge için büyük bir iltifat çünkü bu Bağdat’a yüksek maliyetler getiriyor ve dolayısıyla Bu nedenle iki taraf arasındaki ilişki son derece dostanedir.”

Dış bahisler

Başka bir açıdan bakıldığında bu hamle, yerel kapsamın ötesine geçen daha geniş stratejilerle ve özellikle Cumhuriyetçilerin Donald Trump liderliğindeki ABD başkanlığına dönüşünden sonra bölgesel ve uluslararası düzeyde gerçekleşmesi beklenen siyasi değişikliklere hazırlıkla bağlantılı olabilir. Bu açıdan araştırmacı Mustafa, “bu adımın Trump’ın geri dönüşüyle ​​bağlantılı olduğunu ve bunun zor ve karmaşık olacağını” doğruluyor. Koordinasyon Çerçeve İttifakı güçlendiğinde Sudanlılar Cumhuriyetçilere değil Demokratlara en yakın konumdaydı. Bu gerekçe yaklaşan parlamento seçimleri için de geçerli ve burada Kürt partisi, özellikle Barzani’nin partisi bunu yaparak Sudanlılara destek olabilir. Amerikan yönetimiyle yakın bağlantısı var.”

Barzani ile Sudanlılar arasındaki uyumlu ilişkinin sürdürülmesindeki başarının boyutuna ilişkin Mustafa, “Barzani’nin partisinin doğal olarak sonunda güçlü olan Sudan’a yönelen stratejisi göz önüne alındığında bu ilişkinin mutlak olmadığını kaydetti. Nuri El Maliki liderliğindeki hukukun üstünlüğü kampında yer alıyor ve kendisi kamptaki koordinasyon çerçevesinde aktif taraf.”