Efsane lider Mela Mustafa Barzani

Kürt ulusal özgürlük mücadelesinin sembol isimlerinden Mele Mustafa Barzani, 43yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu. Mustafa Barzani Kürt lider, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin kurucusudur.

1946 yılından ölümüne kadar Kürdistan Demokrat Partisi’nin başkanı olarak siyaset yaptı. Mesud Barzani’nin babasıdır. Hayatı ve mücadelesiyle, geçtiğimiz yüzyılda Kürt halkının özgürlük mücadelesinde önemli bir rol oynadı.

Mele Mustafa Barzani’nin güçlü sömürgecilere karşı sarsılmaz bir iradeyle verdiği mücadele, kullandığı meşru yöntemler, Kürtlere özgürlük yolunda büyük bir miras olarak kaldı. 

Kürt Milletinin Efsanevi Lideri Mele Mustafa Barzani’nin Yaşamı…

Efsanevi Kürt lider Mustefa Barzani, 14 Mart 1903 yılında Güney Kürdistan’ın Barzan köyünde dünyaya geldi.

Mele Mustafa Barzani, Şeyh Muhammed Barzani’nin en küçük oğluydu. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hamidiye Alayları tarafından ailesiyle birlikte alıkonularak 9 ay  Diyarbakır zindanlarında kaldı.

Ağabeyi Şeyh Abdulselam Barzani, 1914’te Musul’da Osmanlı yönetimi tarafından idam edildiğinde henüz 11 yaşında olan Mela Mustafa, Şeyh Mahmud Berzenci öncülüğünde 1919′da başlatılan isyana katıldığında henüz 16 yaşındaydı. Mele Mustafa Barzani bu başkaldırıda Peşmerge komutanı olarak yer aldı.

1931-32 yılları arasında İngilizlere karşı Şeyh Ahmed’in başlattığı direnişe Mergesor ve Şerwan Cephesi Komutanı sıfatıyla katıldı.

Irak hükümeti ile birlikte ağır bir saldırı başlatan İngilizler, yoğun hava bombardımanıyla direnişi kırdı. Barzani önce Basra, ardından da Süleymaniye’ye sürgüne gönderildi.

1943 yılında sürgün tutulduğu Süleymaniye’den kaçarak Barzan’a gitti ve kısa bir süre sonra Arap yönetimine karşı yeniden bir direniş başlattı.

1945′te direnişin kanlı bir şekilde bastırılması üzerine sağ kalan Peşmergeleriyle birlikte Rojhılat Kürdistan’a geçerek, 13 Ocak 1946′da ilan edilen Mahabad merkezli Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunda yer aldı. Barzani Kürdistan Cumhuriyeti’nde tümgeneral rütbesiyle başkomutanlığa getirildi.

Mele Mustafa Barzani, 16 Ağustos 1946’da Kürdistan Demokrat Partisi’ni  (PDK) kurdu.

Aralık 1946’da Sovyet ordusunun İran’dan çekilmesinin ardından İran güçlerinin saldırısı üzerine Kürdistan Cumhuriyeti dağıldı.Qazi Muhammed ile Mele Mustafa Barzani

Kürdistan Cumhuriyeti’nin yıkılmasının ardından 500 Peşmergesiyle birlikte Haziran 1947′de Sovyetler Birliği’ne geçti.

Sovyetler Birliği’nde kaldığı dönemde Moskova Dil Enstitüsü’nde öğrenim gören Barzani, 1958′de Irak’ta Abdülkerim Kasım’ın krallık yönetimine karşı darbe yapması üzerine Güney Kürdistan’a döndü ve burada yasal olarak tanınan KDP’nin başına geçti.

Yeni hükümetin Kürt halkının haklarıyla ilgili oyalayıcı tavrının sürmesi üzerine Mela Mistefa Barzani, 11 Eylül 1961′de Kürdistan tarihine “Eylül Devrimi”  olarak geçen yeni bir devrime öncülük etti. Musul ve Kerkük dahil birçok Kürt şehrini kurtarılmış Kürt bölgesi ilan etti.

1966′da Irak yetkilileriyle başlayan müzakereler sonucu, 1970 yılında Irak hükümeti ile Kürt halkı adına PDK Başkanı sıfatıyla Otonomi Anlaşması’nı imzaladı. Ancak Bağdat yönetimi anlaşmanın hiçbir maddesine uymadı. Bunun üzerine Mele Mustafa Barzani öncülüğündeki Kürtler 12 Mart 1974′te tekrar direnişe başladı.

1975′e kadar Kürt tarafının üstünlüğüyle süren direniş, 6 Mart 1975’te imzalanan Cezayir Anlaşması’yla, bazı tavizler karşılığında Irak ile anlaşmaya varan İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi’nin Kürtlerle yaptığı ittifak sözleşmesine ihanet etmesiyle tam tersine döndü ve Barzani’nin tüm girişimleri sonuçsuz kaldı.

Barzani bu yıllarda rahatsızlandığı için önce İran’a ardından da 1976′da tedavi amacıyla Amerika’ya gitti.

Mustafa Barzani, 1975’in sonlarına doğru hastalanır. Tedavi için gittiği ABD’de 1 Mart 1979 yılında George Town Hastanesi’nde hayata gözlerini yumar. Şino kentine getirilen cenazesi burada defnedilir.

1991 yılında Güney Kürdistan’da Saddam’a karşı Büyük Ayaklanma’nın (Raperin) başarıya ulaşmasıyla birlikte naaşı Barzan’a getirildi.

Efsanevi Kürt liderinin, mezarının bir peşmergenin mezarından görkemli olmamalı vasiyetine uygun olarak mütevazi ve görkemli olmayan bir mezarda ziyaretçilerini karşılıyor. 

Efsanevi Kürt lider Mela Mustefa Barzani, her yıl vefat yıl dönümünde değişik etkinliklerle anılıyor.