Hamaney’in himayesindeki Celili, İran’daki cumhurbaşkanlığı yarışında öne geçti

İran’ın dini liderine sadık olan Said Celili, artan kamuoyu tepkisi ve Batı’nın baskısı altında yapılan sıkı kontrol altındaki erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oyların sayılmaya başlanmasıyla, tek ılımlı adayın biraz önünde yer aldı.

İçişleri Bakanlığı yetkilisi Muhsin Eslami, cumartesi günü devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, cuma günü yapılan seçimlerde şimdiye kadar sayılan 10,3 milyondan fazla oy arasında, eski nükleer müzakereci Celili’nin 4,26 milyondan fazla oy aldığını, onun düşük profilli ılımlı rakibi milletvekili Mesud Pezeşkian’ın ise yaklaşık 4,24 milyon oy aldığını söyledi.

Bazı kaynaklar katılımın İran’ın dini yöneticilerinin beklediğinden daha düşük bir oran olan %40 civarında olduğunu söylerken, görgü tanıkları Reuters’e Tahran ve diğer bazı şehirlerdeki oy verme merkezlerinin kalabalık olmadığını söyledi.

İran’ın Tasnim haber ajansı, İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından gelecek cumhurbaşkanını belirlemek için ikinci tur seçimlerin “çok muhtemel” olduğunu bildirdi.

Seçim, İsrail ile İran’ın Gazze’deki müttefikleri Hamas ve Lübnan’daki Hizbullah arasındaki savaş ve Batı’nın İran’a hızla ilerleyen nükleer programı nedeniyle uyguladığı baskının artması nedeniyle bölgesel gerginliğin arttığı bir döneme denk geliyor.

Seçimin İslam Cumhuriyeti’nin politikalarında büyük bir değişikliğe yol açması pek mümkün olmasa da, sonucu, İran’ın 85 yaşındaki dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in 1989’dan bu yana iktidarda kalmasını etkileyebilir.

Dini kurum,halkın ekonomik sıkıntılar ve siyasi ve toplumsal özgürlüklerin kısıtlanması nedeniyle kamuoyunda oluşan hoşnutsuzluğun körüklediği meşruiyet krizini telafi etmek için yüksek bir katılım oranı aradı.

Hamaney’in devlet meselelerinde tüm kararları vermesi nedeniyle, gelecek cumhurbaşkanının İran’ın nükleer programı veya Orta Doğu’daki milis gruplarına verilen destek konusunda büyük bir politika değişikliğine gitmesi beklenmiyor.

Ancak cumhurbaşkanı hükümeti günlük olarak yönetiyor ve İran’ın dış ve iç politikasının tonunu etkileyebiliyor.

Eski bir diplomat olan Celili, kendisini “velayet-i fakih”e veya Hamaney’in üstün konumunun temelini oluşturan İran’ın İslami hükümet sistemi olan yüksek içtihatlara göre yönetilen dindar bir inanan olarak tanımlıyor.

İran’ın dini yönetimini eleştirenler, son yıllardaki düşük katılımın sistemin meşruiyetinin erozyona uğradığını gösterdiğini söylüyor. 2021 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde katılım %48’di ve Mart ayında yapılan parlamento seçimlerinde halkın %41’i rekor düşük bir oranla oy kullandı.Tasnim, “Doğrulanmamış raporlara göre seçimler büyük ihtimalle ikinci tura gidiyor… Celili ve Pezeshkian ikinci turda yarışacak.” dedi.